Nutraceutyki powoli odnajdują swoje miejsce w oficjalnej medycynie, pojawiając się w coraz to nowych wytycznych terapeutycznych dla lekarzy. Niedawno taki wspólny dokument opublikowały dwie grupy: Światowa Federacja Towarzystw Psychiatrii Biologicznej (World Federation of Societies of Biological Psychiatry, WFSBP) oraz Kanadyjska Sieć ds. Nastroju i Leczenia Zaburzeń Lękowych (Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments, CANMAT). 

Celem takich wytycznych jest pomoc lekarzom (w tym wypadku: psychiatrom) w doborze naturalnych leków potencjalnie przydatnych w terapii najczęstszych chorób psychicznych. Taka pomoc potrzebna jest choćby dlatego, że chorzy mogą nie akceptować działań ubocznych leków i poszukiwać w pierwszej kolejności naturalnych (ziołowych i nie tylko) remediów. Lekarzom potrzebna jest wiedza o tym, jak dobrze udokumentowaną skuteczność mają poszczególne terapie naturalne, a także jakie jest ich bezpieczeństwo i profil działań niepożądanych. 

Na podstawie analizy piśmiennictwa (randomizowanych badań klinicznych i meaanaliz) autorzy sporządzili następującą klasyfikację nutraceutyków:

  • w depresji endogennej: 
    •   rekomendowane (+++): kwasy omega-3, dziurawiec
    •   zalecane warunkowo (++): probiotyki, cynk, szafran, kurkumina
    •   słabsza rekomendacja (+): witamina D, kwas lewomefoliowy, S-adenozylometionina, lawenda
  • w chorobie afektywnej dwubiegunowej: słabsza rekomendacja (+) dla kwasów omega-3 
  • w zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych: słabsza rekomendacja (+) dla N-acetylocysteiny 
  • w zaburzeniach lękowych:
    •   warunkowo rekomendowane (++): lawenda, ashwagandha (witania ospała);
    •   słabsza rekomendacja (+): galfimia (thryallis)
  • w schizofrenii w celu leczenia objawów negatywnych: 
    •   warunkowo rekomendowane (++) N-acetylocysteina oraz kwas lewomefoliowy;
    •   słabsza rekomendacja (+) dla witaminy D i miłorzębu;
    •   nie uzyskały rekomendacji (jeszcze?) kwasy omega-3, choć autorzy przyznają, że dane naukowe wskazują na ich możliwą rolę w zapobieganiu psychozom w grupie młodych osób z grupy dużego ryzyka i niedoborem kwasów omega-3
  • w ADHD: słabsza rekomendacja (+) dla mikroelementów oraz witaminy D.

W przypadku mocnych rekomendacji nutraceutyki zostały uznane za wsparcie (a nie zastępnik) współcześnie zalecanych terapii; zwłaszcza trzeba to mieć na względzie w razie ciężkich chorób psychicznych. 

Trzeba też dodać, że brak jakiegoś produktu na liście nie oznacza jego nieskuteczności, a jedynie odzwierciedla brak danych naukowych (wyników badań klinicznych), które by o takiej skuteczności świadczyły (i może to się zmieniać w przyszłości). 

Na podstawie

Sarris J, Ravindran A, Yatham LN, Marx W, Rucklidge JJ, McIntyre RS, Akhondzadeh S, Benedetti F, Caneo C, Cramer H, Cribb L, de Manincor M, Dean O, Deslandes AC, Freeman MP, Gangadhar B, Harvey BH, Kasper S, Lake J, Lopresti A, Lu L, Metri NJ, Mischoulon D, Ng CH, Nishi D, Rahimi R, Seedat S, Sinclair J, Su KP, Zhang ZJ, Berk M. Clinician guidelines for the treatment of psychiatric disorders with nutraceuticals and phytoceuticals: The World Federation of Societies of Biological Psychiatry (WFSBP) and Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT) Taskforce. World J Biol Psychiatry. 2022 Mar 21:1-32. doi: 10.1080/15622975.2021.2013041. Epub ahead of print. PMID: 35311615.