Naukowcy z Wielkiej Brytanii i Japonii przeanalizowali dostępne dane z badań naukowych na temat stosowania waleriany (korzenia kozłka lekarskiego, Valeriana officinalis) w problemach ze snem. Uważają, że nutraceutyk ten może być skutecznym środkiem w zaburzeniach snu. I nie tylko!

Korzeń kozłka lekarskiego jest jednym z podstawowych produktów o działaniu uspokajającym i nasennym w medycynie ludowej różnych regionów świata. W Polsce został nieco zapomniany po wprowadzeniu standaryzowanych produktów farmaceutycznych do praktyki klinicznej. Dla niektórych naukowców surowiec ten mimo to wciąż jest interesujący, m.in. z uwagi na bezpieczeństwo i brak działania uzależniającego. 

Autorzy omawianego przeglądu przeanalizowali dostępne wyniki badań klinicznych i metaanaliz i uznają, że:

  • duże znaczenie dla skuteczności waleriany ma jakość preparatu – część badań, które „nie wyszły”, mogła ucierpieć z powodu stosowania produktu niskiej jakości; wydaje się, że lepsze wyniki ma stosowanie korzenia kozłka niż ekstraktów z niego;
  • obok działania przeciwlękowego i poprawiającego jakość snu w badaniach obserwowano korzystny wpływ kozłka lekarskiego na:
    • objawy kompulsywne, 
    • funkcje poznawcze,
    • objawy wypadowe okresu okołomenopauzalnego.

Cały korzeń kozłka w produktach nutraceutycznych jest o tyle istotny, że zawiera on liczne substancje aktywne biologicznie, działające ośrodkowo m.in. na przekaźnictwo serotoninergiczne, GABA-ergiczne, adrenergiczne, układ dopaminowy, modulujące wpływ adenozyny czy sterydów na mózg – i jak to bywa z ziołami, może tu współgrać całość składników, a niekoniecznie równie dobrze działać wyizolowany jeden czy nawet kilka. 

Sporo uwagi poświęcli autorzy połączeniom kozłka lekarskiego z innymi ziołami, jest dostępnych sporo badań klinicznych z użyciem takich złożonych preparatów. Naturalnymi (i skutecznymi!) produktami do łączenia z kozłkiem lekarskim są:

  • chmiel,
  • męczennica (passiflora),
  • melisa,
  • dziurawiec. 

Na podstawie

J Evid Based Integr Med. Jan-Dec 2020;25:2515690X20967323. Valerian Root in Treating Sleep Problems and Associated Disorders-A Systematic Review and Meta-Analysis. Noriko Shinjyo et al.