Dwóch naukowców z Iranu uważa, że w chorobach zapalnych jelit można próbować wykorzystywać suplementację selenu z uwagi na rolę tego minerału w hamowaniu reakcji zapalnych (obok innych ważnych działań biologicznych). 

Nie znamy przyczyny pojawiania się rzutów chorób zapalnych jelit (tj. choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego), nie ma więc leczenia przyczynowego. Medycyna skupia się więc na terapii przeciwzapalnej, a jeśli dojdzie do powikłań, konieczna może być interwencja chirurgiczna. W zmniejszaniu ryzyka nawrotów wykorzystuje się dietę i właśnie nutraceutyki (o przykładowych badaniach z wykorzystaniem tychże możesz poczytać w  linkach: w chorobie Leśniowskiego-Crohna i we wrzodziejącym zapaleniu okrężnicy). 

Tymczasem selen ma działanie antyoksydacyjne (czyli przeciwdziała destrukcyjnemu wpływowi wolnych rodników, zmniejszając ryzyko uszkodzenia komórek – wchodzi w skład peroksydazy glutationowej, kóra jest ważnym enzymem unieszkodliwiającym reaktywne formy tlenu), ale też jest wykorzystywany przez układ odpornościowy i ważny dla rozwoju prawidłowej flory jelitowej. Może blokować rozwój nowotworów, które są poważnym powikłaniem wieloletniego procesu zapalnego w jelitach (głównie chodzi o raka jelita grubego). 

Za znaczeniem selenu w tych chorobach przemawiają na razie głównie badania na zwierzętach i wstępne wyniki badań klinicznych – selen okazał się w nich korzystny zwłaszcza u chorych z niskim poziomem selenu w organizmie. Co więcej, badania obserwacyjne wskazują, że u pacjentów z chorobami zapalnymi jelit faktycznie niedobór selenu jest częstszy niż u zdrowych osób. 

Autorzy są zdania, że niezbędne są kolejne randomizowane badania kliniczne, w których udałoby się ocenić zarówno wpływ selenu na skuteczność leczenia zaostrzeń, jak i bardziej długofalowe ryzyko. Grupą, która ma największe szanse odnieść korzyści z takiej suplementacji, będą chorzy z niedoborem tego minerału. Warto wziąć pod uwagę, że Polska należy do krajów ubogich w selen, ale też pamiętać, że selen w suplementacji stosunkowo łatwo można przedawkować, dlatego ewentualne dawki najlepiej uzgodnić ze swoim lekarzem lub dietetykiem. Długotrwała suplementacja selenu powinna być prowadzona pod kontrolą specjalisty!

Na podstawie

Ala M, Kheyri Z. The rationale for selenium supplementation in inflammatory bowel disease: A mechanism-based point of view. Nutrition. 2021 Jan 14;85:111153. doi: 10.1016/j.nut.2021.111153. Epub ahead of print. PMID: 33578241.