Zdaniem brazylijskich naukowców u osób z dną moczanową efekt ochronny diety bogatej w niskotłuszczowy nabiał może wynikać z obecności wapnia. Na dowód pokazują wyniki badania z suplementacją tego minerału. 

Dna moczanowa to choroba, której istotą jest odkładanie się kryształków kwasu moczowego w stawach (krystalizacji sprzyja jego nadmierne stężenie we krwi). Kryształki wywołują ostrą reakcję zapalną, której objawami są obrzęk, zaczerwienienie i ból stawu. Najczęściej dotyka stawu dużego palca u nogi, ale może obejmować też inne stawy, np. nadgarstka czy kolanowy, albo ścięgna czy nawet skórę. Napad bólu często pojawia się w nocy (skutek obniżenia temperatury ciała i ułatwienia krystalizacji), może pojawić się gorączka. Niegdyś choroba ta była rzadka i dotykała głównie ludzi zamożnych, dziś stała się powszechna, mówi się, że w społeczeństwie zachodnim doświadcza jej jedna na 50-100 osób. Klasycznym czynnikiem ryzyka dny moczanowej jest dieta bogata w mięso, podroby, alkohol i cukry proste. Ryzyko dramatycznie wzrasta, jeśli występują zaburzenia metabolizmu, tj. otyłość, hiperlipidemia, cukrzyca. Dieta i ogólnie – zdrowy styl życia (aktywność fizyczna!) – mogą bardzo skutecznie ograniczyć ryzyko napadów dny moczanowej, nawet u osób predysponowanych genetycznie do zaburzeń metabolizmu puryn i nadmiernej ilości kwasu moczowego (hiperurykemii). Znaczenie ochronne w diecie, jak się można domyślać, mają małe ilości produktów zwiększających ryzyko, za to bogate w błonnik, oraz nabiał. Tę ostatnią asocjację postanowili dokładniej zbadać Brazylijczycy. 

W ich badaniu uczestniczyło 35 zdrowych kobiet stosujących dietę ubogą w wapń, kóre podzielono na trzy grupy: w dwóch stosowano podaż wapnia rzędu 800 mg dziennie (z suplementu albo niskotłuszczowego produktu mlecznego), trzecia stanowiła grupę kontrolną. Po 45 dniach oceniono, że:

  • w obu grupach ze zwiększoną podażą wapnia stwierdzono zwiększone stężenie wapnia we krwi ORAZ istotne zmniejszenie stężenia kwasu moczowego (o kilkanaście proc.);
  • taka dawka wapnia nie wpływała na stężenie witaminy D ani parathormonu. 

Nie dowodzi to oczywiście, że dieta bogata w nabiał działa wyłącznie za pośrednictwem wapnia, ale pozwala przypuszczać że być może po części jej efekt ochronny związany jest z tym minerałem. Rodzi też hipotezy o możliwości wykorzystywania suplementacji wapnia u chorych na dnę moczanową. Inne nutraceutyki wykorzystywane w tym kontekście klinicznym to m.in. witamina C i cynk. Hipotezy takie, jak zawsze, wymagają weryfikacji w badaniach klinicznych.

Na podstawie

Cândido FG, Alves RDM, Freitas DMO, Bittencourt JM, Rocha DMUP, Alfenas RCG. Urate-lowering effect of calcium supplementation: Analyses of a randomized controlled trial. Clin Nutr ESPEN. 2022 Jun;49:86-91. doi: 10.1016/j.clnesp.2022.02.121. Epub 2022 Mar 9. PMID: 35623880.