Uzupełnienie niedoboru witaminy D poprawia przebieg przewlekłej obturacyjnej choroby płuc – mówią wyniki nowej metaanalizy opublikowanej w prestiżowym piśmie medycznym „Thorax”.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc występuje najczęściej u wieloletnich palaczy tytoniu. Dym tytoniowy uszkadza ściany pęcherzyków płucnych i oskrzelików, a to prowadzi do trudności w utrzymaniu swobodnego przepływu powietrza w płucach i zmniejsza powierzchnię wymiany gazowej. Wszystko to razem powoduje, że chory dostarcza organizmowi mniej tlenu podczas oddychania, a to po pierwsze, powoduje dokuczliwe objawy, a po drugie, odbija się po latach chorowania na wielu innych narządach – z powodu braku tlenu choruje cały organizm, a nie tylko płuca.

Pierwszym objawem, który zdecydowanie powinien zaniepokoić palaczy, jest regularny kaszel, utrzymujący się przez kilka miesięcy w roku, po nim po pewnym czasie dołącza się duszność („krótki oddech”, „zapowietrzenie”), typowym objawem jest też odkrztuszanie zwiększonych ilości plwociny. Chorobę rozpoznaje się za pomocą badania spirometrycznego, które można wykonać w gabinecie pulmonologa. Rozpoznanie jest o tyle istotne, że:

  • może być motywacją do rezygnacji z palenia tytoniu (podstawowy krok w leczeniu);
  • chorobę można próbować powstrzymać farmakologicznie.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc przebiega z zaostrzeniami, co oznacza, że raz na jakiś czas wszystkie objawy się potęgują, często w związku z zakażeniem dróg oddechowych, i takie zaostrzenie może wymagać pobytu w szpitalu – zwłaszcza gdy narasta duszność (duszność to jeden z najbardziej obciążających psychicznie i emocjonalnie objawów, zdaniem niektórych trudniejszy do wytrzymania niż ból).

Po wielu latach choroby, zwłaszcza gdy pacjent trwa w decyzji o kontynuowaniu palenia tytoniu, czynność płuc może stać się tak dramatycznie zła, że konieczne jest stałe leczenie tlenem i życie trzeba spędzać podłączonym do domowego koncentratora.

Celem leczenia jest opóźnianie postępującego niszczenia płuc i walka o poprawę parametrów przepływu i wymiany gazowej. W POChP dostępna jest cała bateria różnych leków o takim działaniu, a ostatnio podnosi się także możliwość wsparcia leczenia za pomocą witaminy D. Poszczególne badania kliniczne przynosiły jednak sprzeczne wyniki, dlatego dokonano metaanalizy, która pozwoliła zbiorczo ocenić wszystkie dostępne i nadające się do takiej analizy dane.

Uwzględniono 4 badania z udziałem w sumie 560 pacjentów. Nie udało się do prawda wykazać, by suplementacja witaminy D wpływała na częstość umiarkowanie ciężkich i cieżkich zaostrzeń POChP, ale gdy z całej grupy wyłoniono osoby z jej niedoborem (stężenie witaminy D we krwi <25 nmol/l), ryzyko zaostrzeń zmniejszało się o prawie połowę. Zdaniem autorów pozwala to stwierdzić, że witamina D jest bezpiecznym i skutecznym sposobem zapobiegania zaostrzeniom przewlekłej choroby płuc – choć tylko u osób z jej nieoptymalnym stężeniem.

Warto pamiętać, że w naszym kraju w związki z niedostatkiem słońca i ubóstwem diety w morskie ryby ryzyko niedoboru witaminy D w okresie jesienno-zimowym jest bardzo wysokie. Zwłaszcza jeśli jest się palaczem.

Na podstawie

Thorax. 2019 Jan 10. Vitamin D to prevent exacerbations of COPD: systematic review and meta-analysis of individual participant data from randomised controlled trials. Jolliffe DA, Greenberg L, Hooper RL, Mathyssen C, Rafiq R, de Jongh RT, Camargo CA, Griffiths CJ, Janssens W, Martineau AR.