Bukko brzozowe, buchu, Agathosma – to wiecznie zielony krzew porastający zbocza na południu Afryki, którego liście słyną wśród tubylców z właściwości leczniczych. Zapotrzebowanie na liście buchu było swego czasu tak wielkie, że roślinom groziło wyginięcie. Wykorzystywane są w medycynie ludowej głównie jako środek przeciwzapalny (w chorobach stawów) oraz odkażający rany i drogi moczowe. 

W erze kolonializmu liście buchu rozpowszechniły się w USA i w Wielkiej Brytanii, gdzie przypisywano im wiele „cudownych” właściwości, jednak wraz z nadejściem ery antybiotyków zapotrzebowanie na nie spadło i dziś liście buchu można znaleźć głównie w naturalnych preparatach z przeznaczeniem do wspomagania zdrowia układu moczowego, ew. służą jako źródło specyficznych olejków eterycznych w przemyśle perfumeryjnym. 

Grupa naukowców z RPA, USA i RFN postanowiła nieco odświeżyć wiedzę na temat tej rośliny, publikując pracę przeglądową syntetyzującą dane z badań naukowych poświęconych buchu i dość szczegółowo opisującą historię tej rośliny w świecie zachodnim.  

Badania naukowe rozpoczęte w XIX w. koncentrowały się głównie na skuteczności liści buchu w chorobach układu moczowego (działanie moczopędne, odkażające drogi moczowe), dzięki czemu surowiec ten znalazł się w niektórych narodowych farmakopeach (np. Irlandii, Austrii, Niemiec, Włoch), w których utrzymywał się mniej więcej do połowy XX w. (a w pojedynczych przypadkach jest obecny do dziś). 

We współczesnych badaniach naukowych uwidacznia się działanie przeciwbakteryjne substancji ekstrahowanych ekstraktów z liści buchu (jednak o sile co najwyżej umiarkowanej, i oczywiście nie uniwersalne, i niedotyczące ani całych liści, ani ekstraktu), ponadto działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, prometaboliczne. Są to jednak wyłącznie badania laboratoryjne i badania na zwierzętach, wymagające weryfikacji w nowoczesnej metodologii badań klinicznych. Zdaniem autorów główne kierunki badań, w których takie sprawdzenie powinno nastąpić, obejmują zakażenia układu moczowego, choroby nowotworowe, a także choroby układu krążenia i neurodegeneracyjne, tu bowiem widzą największy potencjał kliniczny. 

Na podstawie

Brendler T, Abdel-Tawab M. Buchu (Agathosma betulina and A. crenulata): Rightfully Forgotten or Underutilized? Front Pharmacol. 2022 Feb 7;13:813142. doi: 10.3389/fphar.2022.813142. PMID: 35197854; PMCID: PMC8859318.