Lekarze z Xuzhou Medical University w Jiangsu (Chiny) stwierdzili, że dodanie rybich kwasów omega-3 do standardowego (zachodniego) leczenia toczniowego zapalenia nerek zwiększa jego skuteczność i przynosi dodatkowe korzyści. 

Toczeń rumieniowaty układowy to choroba z autoagresji, w której układ immunologiczny atakuje liczne własne narządy: skórę i błony śluzowe, stawy, opłucną, mózg i właśnie nerki. Przyczyną zapalenia nerek w toczniu jest odkładanie w kłębuszkach (plątanina drobnych naczyń w nerkach, kluczowa do procesu filtracji) krążących we krwi kompleksów immunologicznych, składających się z przeciwciał w połączeniu z antygenami. Takie kompleksy „ściągają” w obręb nerek komórki układu odpornościowego, są bowiem sygnałem interpretowanym (błędnie) jako inwazja patogenów. 

Uszkodzenie nerek w przebiegu tocznia, wywołane przewlekłym zapaleniem toczącym się w ich miąższu, może prowadzić do trwałego i postępującego uszkodzenia tego narządu, jest więc jednym z najpoważniejszych powikłań tocznia. Trwałe postępujące uszkodzenie nerek może spowodować konieczność regularnej terapii nerkozastępczej lub nawet śmierć. 

Klasyczne zachodnie leczenie toczniowego zapalenia nerek polega na stosowaniu immunosupresji (np. sterydoterapii ogólnej, podawania cyklofosfamidu) i leczeniu stanów, ktore mogą przyspieszać uszkodzenie nerek (np. nadciśnienia tętniczego). Sytuację utrudnia fakt, że nie jest znana dokładna przyczyna tocznia (a więc i leczenie przyczynowe), nie jest też możliwe wyleczenie z tej choroby. Celem terapii jest więc powstrzymywanie ataków układu immunologicznego – jednak mogą one nawracać, za każdym razem niszcząc kolejną partię nefronów, które się nie regenerują. Dodatkowo u dość sporego odsetka pacjentów mimo leczenia immunosupresyjnego nie udaje się zahamować niszczenia nerek. To wszystko sprawia, że podejmuje się próby poszukiwania skuteczniejszych metod leczenia. 

Chińscy naukowcy podzielili 237 chorych z nefropatią toczniową na dwie grupy. W obu stosowano leki immunosupresyjne (steryd plus cyklofosfamid), ale w jednej dodano do nich rybie kwasy omega-3, w drugiej dodano placebo. 

W grupie, która otrzymywała kwasy omega-3, odnotowano znacznie wyższy odsetek osób, które w wyniku leczenia uzyskały remisję (przeszło 45% wobec niespełna 33%); także mniej osób w tej grupie w ogóle nie zareagowało na leczenie. Wśród chorych otrzymujących badany nutraceutyk odnotowano lepszy wpływ terapii na takie objawy stanu nerek jak krwiomocz, białkomocz czy wskaźnik filtracji kłębuszkowej (eGFR). Co więcej, mniej osób z tej grupy doznało infekcji dróg moczowych (powikłanie leczenia immunosupresyjnego). 

Zdaniem autorów obserwacje te wskazują na możliwość wykorzystywania kwasów omega-3 pochodzenia rybiego w leczeniu adjuwantowym toczniowego zapalenia nerek, mimo że ich skuteczność w hamowaniu postępu choroby nerek sama w sobie może nie być zbyt wielka (mniejsza niż klasycznych leków). Mogą jednak wzmacniać działanie leków immunosupresyjnych, przyczyniając się do poprawy rokowania. 

Na podstawie

Zhang C, Ge C, Wang J, Sun D. Fish oil enhanced the efficacy of low-dose cyclophosphamide regimen for proliferative lupus nephritis: a randomized controlled double-blind trial. Food Nutr Res. 2021 Jul 26;65. doi: 10.29219/fnr.v65.7842. PMID: 34393696; PMCID: PMC8344404.