W ośrodkach biotechnologicznych Arabii Saudyjskiej przeprowadzono ciekawy eksperyment. Przygotowano żele do rąk na bazie naturalnych produktów i oceniono ich skuteczność dezynfekcyjną. 

Celem było poszukiwanie naturalnych środków mogących zastąpić preparaty na bazie alkoholu. Zaproponowano kilka receptur: wszystkie składały się z żelu aloesowego (90% objętości) i gliceryny (5%), dodatku witaminy E oraz jednego z olejków eterycznych: z drzewa herbacianego (tea tree oil), lawendowego albo goździkowego (stęż. 2,5%). 

Przydatność tak opracowanych preparatów oceniano na kilka sposobów, obejmujących nie tylko skuteczność czysto mikrobiologiczną, ale też zdolność do rozprowadzania po skórze czy potencjał wywoływania podrażnień. 

Najskuteczniejszy pod względem antybakteryjnym okazał się żel zawierający olejek z drzewa herbacianego, najmniej – olejek lawendowy. Olejek goździkowy miał natomiast najszersze spektrum, unieszkodliwiał bowiem nie tylko bakterie, ale i drożdżaki Candida albicans, wobec których pozostałe olejki były nieaktywne. Sprawdzono także aktywność mikrobiologiczną samego podłoża, czyli żelu – okazała się ona nieistotna, dopiero dodatek olejków eterycznych wprowadzał działanie dezynfekcyjne. 

Olejek goździkowy w stężeniu 2,5% wywoływał świąd u części ochotników testujących produkty, dopiero w stężeniu dwukrotnie mniejszym nie powodował działań ubocznych. To przypomina o typowym dla olejków eterycznych działaniu drażniącym skórę: u osób wrażliwych dowolny olejek, z uwagi na wysoce stężone substancje aktywne biologicznie, może wywołać reakcje skórne, dlatego warto zwracać uwagę na jego stężenie (aplikacja na skórę wymaga rozcieńczania olejków w odpowiedniej bazie!). 

W tej pracy nie badano działania antywirusowego tak spreparowanych olejków eterycznych (a jedynie przeciwbakteryjne/przeciwdrożdżakowe); z wcześniejszych badań wynika, że można się takiego działania spodziewać. Zwłaszcza w kontekście COVID-19 wyjaśnienie tej kwestii można uznać za intrygujące.

Na podstawie

Booq RY, Alshehri AA, Almughem FA, Zaidan NM, Aburayan WS, Bakr AA, Kabli SH, Alshaya HA, Alsuabeyl MS, Alyamani EJ, Tawfik EA. Formulation and Evaluation of Alcohol-Free Hand Sanitizer Gels to Prevent the Spread of Infections during Pandemics. Int J Environ Res Public Health. 2021 Jun 9;18(12):6252. doi: 10.3390/ijerph18126252. PMID: 34207817; PMCID: PMC8296100.