Elementy diety wpływają na przebieg tocznia rumieniowatego układowego, dlatego chorzy ci mogą skorzystać ze zmiany diety i być może także suplementacji niektórych jej składników – takie wnioski przynosi artykuł przeglądowy międzynarodowego zespołu naukowców. 

Autorzy zauważają co prawda, że stosowanie nutraceutyków nie jest pozbawione kontrowersji, jednak przywołują badania naukowe, w których sprawdzano, czy takie postępowanie wpływa na aspekty zdrowotne chorego na toczeń organizmu. Wyniki są obiecujące, ale badań klinicznych w tej chorobie przeprowadzono bardzo mało – mamy jak dotąd więcej wskazówek, czy też doświadczeń, ukazujących, że za pomocą wybranych substancji można wpływać na zachowanie się autoagresywnych komórek odpornościowych, jednak do przełożenia tego efektu na ludzi wciąż daleko. 

Znamienna jednak jest wyrażona w artykule opinia, że konieczne są poszukiwania substancji, które będą wpływać na tkankę łączną, w której przede wszystkim toczy się proces zapalny w toczniu – a nasze dzisiejsze możliwości dostarczenia tam leków są dość ograniczone. Dieta i nutraceutyki są potencjalnym źródłem nowych związków, które mogą spełnić ten wymóg. 

Do najbardziej obiecujących nutraceutyków w toczniu rumieniowatym układowym autorzy zaliczają:

  • kurkuminę;
  • oliwę bogatą w polifenole (Virgin); 
  • polifenole, zwłaszcza likopen (źródłem są np. pomidory) i apigeninę (źródłem jest m.in. pietruszka);
  • mleczko pszczele;
  • kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3;
  • N-acetylocysteinę;
  • glutation.

Są też jednak elementy diety, które może nie wpływają bezpośrednio na aktywność tocznia, jednak mogą korelować z ryzykiem jego wystąpienia bądź chorzy na toczeń są zagrożeni ich niedoborami. Do takich należą:

  • witamina A; 
  • witaminy z grupy B;
  • witamina C;
  • witamina D;
  • wapń;
  • błonnik – jak się wydaje, najmniej kontrowersyjny element diety, zdolny do wygaszania nadmiernych reakcji immunologicznych za pośrednictwem wpływu na florę jelitową. 

Z badań obserwacyjnych wyłania się natomiast sugestia, że w toczniu – głównie z uwagi na zagrożenie nerek – korzystna może być dieta z ograniczeniem białka, zwłaszcza uboga w fenyloalaninę, tyrozynę i argininę. Także schudnięcie i regularna aktywność fizyczna mogą korzystnie wpłynąć na aktywność tocznia – o czym często się zapomina (lub odkłada obie rzeczy na później – nie warto). Dużym utrudnieniem z pewnością jest sterydoterapia, której czasem nie da się uniknąć. Sterydy doustne silnie zmieniają metabolizm i powodują szybkie tycie, jednak równoległe konsultacje z doświadczonym specjalistą żywienia pomogą w walce z tym działaniem niepożądanym terapii. Wizyty u dietetyka warto zatem rozpocząć jak najwcześniej. 

Zalecenie autorów jest jasne: dieta chorych na toczeń rumieniowaty układowy powinna być przede wszystkim uboga w kalorie, sód i białko, natomiast bogata w błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy i minerały (wapń, cynk, selen, żelazo i miedź) oraz polifenole roślinne.

Na podstawie

Islam MA, Khandker SS, Kotyla PJ, Hassan R. Immunomodulatory Effects of Diet and Nutrients in Systemic Lupus Erythematosus (SLE): A Systematic Review. Front Immunol. 2020 Jul 22;11:1477. doi: 10.3389/fimmu.2020.01477. PMID: 32793202; PMCID: PMC7387408.