Kurkuma i jej substancja czynna kurkumina przyciągają w ostatnich latach uwagę naukowców wielu dziedzin z uwagi na działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i spory potencjał w leczeniu chorób przewlekłych. Dwa pierwsze działania powodują, że również w medycynie sportowej kurkumina może odnaleźć swoje miejsce. 

Tak przynajmniej sugerują badania na zwierzętach, w których obserwowano korzystny wpływ kurkuminy na zmęczenie, uszkodzenia mięśni, aktywność i zdolność do wysiłków. Naukowcy z Universidade Federal de Viçosa podsumowali natomiast, co wiemy na temat działania kurkuminy w aspekcie aktywności sportowej ludzi. 

Do przeglądu włączyli 11 prac naukowych, w większości randomizowanych badań klinicznych lub badań ze skrzyżowaniem grup. Obejmowały one analizę wpływu suplementacji kurkuminy na wysiłki tlenowe i beztlenowe, stosowane dawki od 0,01 do 6 g na dobę, w monoterapii lub w połączeniu z piperyną lub ekstraktem z kadzidłowca (Boswellia).

Z analizy tych prac wynika, że kurkumina:

  • istotnie redukuje stan zapalny i stres oksydacyjny wywołany wysiłkiem fizycznym;
  • wydaje się zmniejszać ból i uszkodzenia mięśni (efekt obserwowano przy dawkach 180 mg – 5 g dziennie, choć nie we wszystkich badaniach);
  • przyspiesza regenerację mięśni po treningu oporowym (w podobnych dawkach);
  • może poprawiać czynność przewodu pokarmowego (to wykazano na razie tylko w jednej pracy); 
  • choć nie wydaje się wpływać na subiektywne poczucie intensywności wysiłku, to pewne badania wskazują, że zmniejsza wpływ stresu psychicznego na organizm sportowca, co może przekładać się na rezultaty sportowe.

Autorzy zwracają uwagę na to, jak istotna jest równowaga między mikrouszkodzeniami i niewielką odpowiedzią zapalną, które są ważnym etapem w procesie adaptacji do wysiłków, regeneracji i istotnym elementem treningu, a nadmierną, niekontrolowaną ich eskalacją u osób intensywnie trenujących. Kurkumina ma potencjał do kontrolowania tych zjawisk, aby nie dopuścić do przekroczenia progu, od którego zwolni się regeneracja mięśni i trening nie będzie przynosił optymalnych wyników. 

Kurkumina znalazła się w dokumencie MKOL podsumowującym nutraceutyki mające uzasadnienie naukowe w sporcie, w grupie substancji poprawiających zdolność do treningu, łagodzących bóle mięśniowe i urazy.

Dużą zaletą kurkuminy jest jej bezpieczeństwo, nie obserwowano działań niepożądanych nawet przy dawkach rzędu 12 g stosowanych przez 3 miesiące. 

Na podstawie

Crit Rev Food Sci Nutr. 2020 Apr 13:1-13. Effects of curcumin supplementation on sport and physical exercise: a systematic review. Suhett LG, de Miranda Monteiro Santos R, Silveira BKS, Leal ACG, de Brito ADM, de Novaes JF, Lucia CMD.