Zespół naukowców, specjalistów dietetyki i reumatologii z uniwersytetów medycznych w Isfahanie i Szirazie przeprowadził badanie kliniczne, które wykazało skuteczność suplementacji czosnku u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów. 

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy z nieznanych przyczyn atakuje elementy małych i średnich  stawów (palców, nadgarstków), prowadząc często do stopniowo postępującej ich destrukcji i ograniczenia funkcji oraz bólu. Leczenie ma na celu wygaszenie reakcji zapalnej i maksymalne zwolnienie progresji zmian w stawach i nie jest ani proste, ani pozbawione działań ubocznych (chorzy wymagają podawania leków immunosupresyjnych, stosuje się również drogie leki biologiczne, czyli przeciwciała monoklonalne skierowane przeciwko krążącym we krwi cytokinom wzmagającym zapalenie, np. TNFα).

Tymczasem na fali zainteresowania nutraceutykami i dietą oraz pojawiających się doniesień o działaniu antyoksydacyjnym czosnku (i coraz większej wiedzy o mechanizmach jego działania) irańscy naukowcy postanowili sprawdzić, czy regularna jego suplementacja może pomóc chorym na RZS. W tym celu zaprosili 70 chorych kobiet, które przydzielili losowo do grupy otrzymującej albo suplement dostarczający 2 x 500 mg wysuszonego czosnku dziennie (ekwiwalent 5 g surowego czosnku), albo placebo. Uczestniczki były poza tym leczone lekami modyfikującymi przebieg choroby, nie przyjmowały natomiast niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). W okresie obserwacji miały unikać spożywania czosnku, aby nie fałszować wyników badania. Ciekawostką jest fakt, że tabletki z placebo przygotowano tak, aby miały zapach czosnku, również w celu zapewnienia możliwie wysoce wiarygodnych wyników. 

Spośród uczestniczek osiem nie przestrzegało zasad i nie zostało uwzględnionych w końcowej analizie. 

Po 8 tygodniach stwierdzono, że w grupie otrzymującej czosnek doszło do istotnego wzrostu aktywności antyoksydacyjnej osocza (w porównaniu z placebo) oraz istotnej redukcji stężenia malonylodialdehydu (rakotwórczy związek, wskaźnik peroksydacji błon lipidowych pozwalający oszacować stopień ich uszkodzenia). To może nie byłoby jeszcze takie zaskakujące, gdyby nie kolejna obserwacja: w grupie suplementującej czosnek stwierdzono zmniejszenie bólu, a w grupie placebo praktycznie stałe jego nasilenie. Także jakość życia w grupie otrzymującej czosnek uległa poprawie. 

Wpływ czosnku na ból ma uzasadnienie molekularne: czosnek wpływa na ekspresję COX-2, enzymu promującego zapalenie, który jest celem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, hamuje też wydzielanie czynników wzrostowych i wpływa na ekspresję jądrowych czynników transkrypcyjnych chroniących przez uszkodzeniami spowodowanymi zapaleniem i stresem oksydacyjnym. To, że udało się potwierdzić istotność tych efektów w warunkach klinicznych (przełożenie na mniejszy ból), jest niewątpliwie dużym sukcesem autorów badania. 

Na podstawie

Int J Clin Pract. 2020 Mar 11:e13498. A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial, evaluating the garlic supplement effects on some serum biomarkers of oxidative stress, and quality of life in women with rheumatoid arthritis. Moosavian SP, Paknahad Z, Habibagahi Z.