Naukowcy z kilku ośrodków amerykańskich (w tym prestiżowej Kliniki Mayo) zwracają uwagę na znaczenie suplementacji magnezu u osób po operacji zakładania bajpasów. 

Magnez może zapobiegać pojawianiu się migotania przedsionków, czyli pewnego rodzaju arytmii, której powikłania mogą być dość groźne (niewydolność serca, udar) – na szczęście nie zdarzają się często, ale i tak lepiej zapobiegać, niż leczyć.

W czasie operacji kardiochirurgicznej polegającej na zakładaniu bajpasów serce trzeba „wyłączyć” z krążenia krwi – operacja odbywa się w krążeniu pozaustrojowym, a w trakcie „przełączania” między krążeniami serce narażone jest na niedokrwienie. Wrażliwe przedsionki mogą zareagować chaotyczną, nieskoordynowaną pracą poszczególnych komórek, czego wyrazem klinicznym jest brak ich skoordynowanych skurczów, widoczny w EKG pod postacią migotania przedsionków. Arytmia ta występuje u 1/4-1/3 pacjentów poddanych podobnej operacji (najczęściej po 2 dniach), jest więc problemem poważnym i istotnym klinicznie.

Autorzy omawianej pracy naukowej wybrali badania z ostatnich lat, w których oceniano skuteczność suplementacji magnezu w zapobieganiu tej arytmii. Do analizy włączyli 20 prac obejmujących przeszło 2400 chorych, którym magnez podawano w różnym czasie. Okazało się, że najlepsze wyniki przynosiła suplementacja magnezu po operacji (zmniejszała ryzyko wystąpienia migotania przedsionków o prawie jedną czwartą!), natomiast podawanie magnezu w trakcie operacji nie przynosiło równie spektakularnych wyników.

Magnez uczestniczy w skurczu mięśni, nie dziwne więc, że wpływa na kurczliwość komórek mięśnia sercowego – jest to znany i niezaprzeczalny fakt. Niedostatek magnezu może powodować zaburzenia rytmu serca, przy czym, a to już nie jest oczywiste – stężenie magnezu we krwi nie odzwierciedla jego zasobów w tkankach, przez co trudno rozpoznać niedobór magnezu. Tymczasem odpowiednia ilość magnezu w mięśniu sercowym wydłuża tzw. okres refrakcji, czyniąc go mniej podatnym na zaburzenia rytmu i mechanizm ten próbuje się wykorzystywać do zapobiegania zaburzeniom rytmu serca. W trakcie operacji chory otrzymuje sporo płynów i dodatkowo leki moczopędne, co może wypłukiwać magnez z organizmu, dodatkowo interwencja chirurgiczna jest wzorcowym przykładem ostrego stresu biologicznego. Organizm odpowiada wyrzutem hormonów, które bezpośrednio działają na serce i również mogą przyczyniać się do wystąpienia arytmii.

Jak widać, suplementacja magnezu może być tanim, skutecznym sposobem ograniczania tego powikłania po poważnej operacji w krążeniu pozaustrojowym.

Na podstawie

J Atr Fibrillation. 2019 Jun 30;12(1):2154. Role of Prophylactic Magnesium Supplementation in Prevention of Postoperative Atrial Fibrillation in Patients Undergoing Coronary Artery Bypass Grafting: a Systematic Review and Meta-Analysis of 20 Randomized Controlled Trials. Chaudhary R, Garg J, Turagam M, Chaudhary R, Gupta R, Nazir T, Bozorgnia B, Albert C, Lakkireddy D.