Międzynarodowe Towarzystwo Żywienia w Sporcie (The International Society of Sports Nutrition), zrzeszające naukowców i praktyków i wyznaczające rekomendacje związane z żywieniem zawodowych sportowców wydało dokument opisujący aktualny status probiotyków w kontekście wyników sportowych. 

Probiotyki wpływają na rozliczne aspekty zdrowia, nie dziwne więc, że bada się ich wpływ na organizmy sportowców. Największe zainteresowanie budzą związki probiotyków z układem immunologicznym oraz szczelnością bariery jelitowej – która z kolei przekłada się na działanie praktycznie każdego narządu czy tkanki.

Zgodnie z najnowszym dokumentem:

  • skład flory jelitowej osób czynnie uprawiających sport jest wyraźnie odmienny od tego u osób z siedzącym trybem życia; prawdopodobnie wpływa na to sam wysiłek fizyczny, ale również skład diety (zwłaszcza ilość białka, które przesuwa równowagę w stronę szczepów z rodzaju Bacteroides);
  • pewne szczepy bakterii mogą zwiększać wchłanianie kluczowych związków z przewodu pokarmowego, m.in. aminokwasów z rozkładu białek, ale też w inny sposób interferować z substancjami obecnymi w pożywieniu (np. je metabolizować w świetle przewodu pokarmowego, co może prowadzić do powstania nowych związków aktywnych biologicznie lub wprost przeciwnie – unieczynnienia takowych, albo, jak Veilonella, do generowania związków będących dodatkowym źródłem energii, co u zawodowych sportowców przekłada się na wyniki);
  • duże obciążenie fizyczne i psychiczne (wysiłek, stres), zaburzenia snu, podróże w miejsca wymagające aklimatyzacji czy o odmiennych warunkach higienicznych mogą negatywnie wpływać na funkcję układu odpornościowego i zwiększać ryzyko zakażeń, zwłaszcza oddechowych; probiotyki mogą wpływać na to ryzyko ze względu na ścisły związek flory bakteryjnej jelit z układem immunologicznym, którego największe skupienie (ang. GALT) znajduje się wzdłuż ściany przewodu pokarmowego;
  • ekstremalne wysiłki fizyczne, zwłaszcza w warunkach hipertermii, zwiększają przepuszczalność bariery jelitowej, co grozi przenikaniem toksyn bakteryjnych do krwi – a pewne szczepy probiotyków będą temu zjawisku przeciwdziałać, m.in. na drodze uszczelniania bariery jelitowej;
  • pewne szczepy bakterii mogą przyspieszać powysiłkową regenerację mięśni;
  • do ustalenia, jak konkretnie wygląda to w przypadku organizmu sportowca, pozostaje ocena wpływu probiotyków na skład ciała, układ hormonalny, stres psychiczny,  neurotransmisję i nastrój – takie działania wykazano bowiem w badaniach klinicznych u ludzi, jednak jeszcze nie oceniano w szczególnych warunkach, jakie wiążą się z intensywnym uprawianiem sportu.

Póki co dostępne są pojedyncze badania kliniczne, które nie pozwalają wysnuwać uniwersalnych wniosków. Wydaje się, że znaczenie ma zarówno szczep bakterii, jak i jego dawka oraz długość przyjmowania. Do tych, których korzystny wpływ na organizm w związku z aktywnością fizyczną wykazano w badaniach naukowych, należą m.in.:

  • Streptococcus termophilus
  • Lactobacillus plantarum
  • Bacillus coagulans
  • Bifidobacterium breve
  • Bifidobacterium bifidum
  • Bacillus subtilis
  • Lactobacillus rhamnosus
  • Bifidobacterium lactis
  • Bifidobacterium longum
  • Bifidobacterium infantis
  • B. animalis ssp. lactis
  • Lactobacillus acidophilus
  • Lactobacillus fermentum
  • Lactobacillus casei
  • Lactobacillus paracasei
  • Lactobacillus salivarius
  • Lactobacillus helveticus

Na podstawie

J Int Soc Sports Nutr. 2019 Dec 21;16(1):62. International Society of Sports Nutrition Position Stand: Probiotics. Jäger R, Mohr AE, Carpenter KC, Kerksick CM, Purpura M, Moussa A, Townsend JR, Lamprecht M, West NP, Black K, Gleeson M, Pyne DB, Wells SD, Arent SM, Smith-Ryan AE, Kreider RB, Campbell BI, Bannock L, Scheiman J, Wissent CJ, Pane M, Kalman DS, Pugh JN, Ter Haar JA, Antonio J.