Cynk przeciw wirusom

Cynk ma wielorakie działanie przeciwwirusowe, więc niedobór tego pierwiastka może odbijać się negatywnie na odporności. 

Oczywiście rola, jaką cynk odgrywa w walce z wirusami, to tylko część odporności przeciwzakaźnej – ale i w pozostałej części cynk odgrywa niepoślednią rolę (np. jest wykorzystywany przez komórki układu immunologicznego do zwalczania bakterii). Niedawna praca przeglądowa naukowców z Australii pozwala nam jednak bliżej przyjrzeć się skomplikowanym interakcjom między układem odpornościowym, cynkiem i wirusami.

• w odpowiedzi na zakażenie wirusowe komórki wydzielają interferon, który uruchamia wiele mechanizmów obronnych: jednym z nich jest synteza metalotionein, białek wiążących m.in. cynk, które w nieznany jeszcze nauce sposób hamują replikację niektórych wirusów w komórkach;
• cynk z kolei silnie zwiększa aktywność przeciwwirusową interferonu;
• cynk nie działa uniwersalnie na wszystkie wirusy, ale jest ważną bronią wobec konkretnych rodzajów – np. utrudnia praktycznie każdy etap replikacji wirusa opryszczki: hamuje polimerazę, która dopowiada za kopiowanie materiału genetycznego wirusa, hamuje składanie białek wirusa w całość, ma wreszcie cynk zdolność bezpośredniego uszkadzania wirusa opryszczki (podobnie jak wirusa grypy i wirusa ospy i półpaśca);
• podobnie cynk hamuje namnażanie rynowirusów i pikornawirusów (częste przyczyny przeziębień), wirusa polio i wirusa wywołującego chorobę bostońską; ta obserwacja legła u podstaw badań klinicznych nad leczeniem przeziębień za pomocą cynku – obserwowano nawet redukcję czasu trwania choroby rzędu 40 proc.!;
• bada się także wpływ różnych preparatów dostarczających cynk na przebieg wirusowego zapalenia wątroby typu C (w niektórych badaniach uzyskano złagodzenie uszkodzenia wątroby, a wieloletnia suplementacja cynku powstrzymywała rozwój raka wątrobowokomórkowego, który jest konsekwencją wieloletniego zakażenia) – mechanizm działania cynku na wirusa HCV pozostaje jednak niejasny; próbuje się także, z dobrym skutkiem, wykorzystywać suplementację cynku do poprawy stanu osób zakażonych HIV (obok oczywiście standardowego leczenia antywirusowego);
• wydaje się, że skuteczna jest miejscowa aplikacja cynku na zmiany skórne pochodzenia wirusowego (nie tylko opryszczka, ale też kłykciny kończyste powodowane wirusem brodawczaka HPV);
• potwierdzono także znaczenie terapeutyczne cynku w skracaniu biegunki rotawirusowej;
• wszystkie te działania powodują, że osoby narażone na niedobory cynku mają równocześnie zwiększone ryzyko ciężkiej infekcji wirusowej – do takich należą osoby w podeszłym wieku, osoby nadużywające alkoholu, osoby przewlekle chore (przewlekłe choroby wirusowe wyczerpują zasoby cynku, co ułatwia replikację wirusów i utrudnia leczenie tej choroby).

Jak widać, działanie cynku jest co najmniej trzypoziomowe:

• poprawa odpowiedzi immunologicznej;
• zahamowanie replikacji wirusów;
• uszkadzanie wirusów w bezpośrednim kontakcie.

Co więcej, skuteczność suplementacji potwierdzają badania kliniczne. Ważna tylko uwaga praktyczna: cynk przyjmowany z posiłkiem trudno się wchłania, więc suplementować go należy na czczo!

Na podstawie

Adv Nutr. 2019 Jul 1;10(4):696-710. The Role of Zinc in Antiviral Immunity. Read SA, Obeid S, Ahlenstiel C, Ahlenstiel G