Nutraceutyk dla seniora

Kwercetyna może stać się wartościowym uzupełnieniem aktywności fizycznej seniorów, pomagając utrzymać im fizyczną sprawność i niezależność. Japońscy uczeni zaobserwowali, że dołączenie kwercetyny do treningu siły u starszych osób może zwiększać rekrutację nowych jednostek motorycznych.

Zjawisko to może pomóc w przeciwdziałaniu skutkom sarkopenii u starszych osób. Mianem tym określa się związaną z wiekiem postępującą utratę masy i siły mięśniowej. Prowadzi to do gorszej sprawności ruchowej, częstszych upadków, utraty niezależności, zaburzeń metabolizmu i większego ryzyka hospitalizacji. Sarkopenia jest jednym z głównych elementów zespołu kruchości – osłabienia rezerw organizmu i ograniczenia zdolności do radzenia sobie ze stresem (np. chorobą,  zabiegiem), przez co senior staje się bardziej podatny na choroby (nie tylko złamania!) i utratę samodzielności.

Na poziomie komórkowym sarkopenia związana jest m.in. z zanikiem włókien mięśniowych i pozbawieniem unerwienia komórek mięśni. Powszechnie w celu przeciwdziałania temu zjawisku stosuje się trening oporowy (siłowy), zwłaszcza o dużej intensywności. Nie wszystkie bowiem fragmenty mięśni zachowują się podobnie, część aktywuje się dopiero pod wpływem dużych obciążeń (są to tzw. jednostki motoryczne o wysokim progu rekrutacji). Dodatkowo te właśnie jednostki są najbardziej podatne na skutki starzenia. 

Z uwagi na choroby współistniejące i niewytrenowanie (oraz zespół kruchości) osoby starsze nierzadko nie są w stanie prowadzić treningu siłowego o wystarczającej intensywności. Dlatego poszukuje się innych metod aktywowania jednostek mięśniowych. Do takich właśnie sposobów należy suplementacja kwercetyny. 

Kwercetyna blokuje wiązanie adenozyny z receptorami A1 i A2a oraz uwalnia neuroprzekaźniki (m.in. acetylocholinę, która odpowiada za skurcz mięśni). Badania przedkliniczne wskazywały, że kwercetyna obniża próg rekrutacji „opornych” fragmentów mięśni i zwiększa prędkość rozchodzenia się pobudzenia w komórce mięśniowej. Autorzy omawianego badania postanowili sprawdzić, czy efekty te będą widoczne u ludzi. 

W badaniu uczestniczyło 26 seniorów. Przydzielono ich losowo do dwóch grup, które ukończyły 6-tygodniowy interwencyjny trening oporowy, przyjmując placebo lub glikozydy kwercetyny w dawce 200 mg dziennie. 

W obu grupach odnotowano poprawę siły, choć nie masy mięśniowej. Jednak w grupie kwercetyny poprawa ta okazała się istotnie lepsza niż w grupie placebo, ponadto obserwowano aktywację większej liczby jednostek motorycznych. Przemawia to za skutecznością kwercetyny w rekrutacji fragmentów mięśni trudniej „włączających się” do wysiłku. 

Praca ta dostarcza obiecujących dowodów na to, że dodanie niedrogiego i szeroko dostępnego suplementu, jakim jest kwercetyna, do rutynowych ćwiczeń oporowych, może zoptymalizować korzyści zdrowotne w stale rosnącej populacji starszych osób. Kwercetyna prowadziła do większych przyrostów siły niż sam trening. Korzyść wynikała, jak się wydaje, głównie z poprawy współpracy układu nerwowego z mięśniami (lepsza rekrutacja i częstotliwość aktywacji „wysokoprogowych” jednostek motorycznych), a nie z przyrostu masy mięśniowej. 

Połączenie treningu z suplementacją kwercetyny  może być cennym narzędziem w spowalnianiu związanej z wiekiem utraty siły i utrzymywaniu sprawności seniorów. 

Japonia ma najwyższy na świecie odsetek osób starszych (ok 30 proc. osób ma więcej niż 65 lat). Jednocześnie ma miejsce drastyczny spadek liczby urodzeń. Badania sarkopenii są konieczne, aby utrzymać sprawne funkcjonowanie społeczeństwa. Koszty opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej dla niesamodzielnych osób w podeszłym wieku są bowiem gigantyczne. Utrzymanie seniora w stanie sprawności i samodzielności przez jak najdłuższy czas jest znacznie tańsze niż finansowanie opieki instytucjonalnej. 

Na podstawie

Nishikawa T, Takeda R, Ueda S, Igawa K, Hirono T, Okudaira M, Mita Y, Ohya T, Watanabe K. Quercetin ingestion alters motor unit behavior and enhances improvement in muscle strength following resistance training in older adults: a randomized, double-blind, controlled trial. Eur J Nutr. 2025 Mar 10;64(3):117. doi: 10.1007/s00394-025-03634-9. PMID: 40063125; PMCID: PMC11893712.