Które doustne nutraceutyki mają udokumentowane działanie nawilżające skórę? Takie pytanie zadali lekarze, specjaliści dermatologii i kosmetologii ze szpitala w Chengdu zajmującego się tradycyjną medycyną chińską. 

Idea stosowania nutraceutyków dla poprawy wyglądu skóry staje się z roku na rok coraz popularniejsza. Duże znaczenie ma ich wpływ na stan nawilżenia skóry, czyli ilość wody zatrzymywanej w głębszych warstwach skóry. Zbyt mała zawartość wody przyczynia się do pojawienia się suchości skóry, szorstkości i uwydatnienia zmarszczek. Kremy czy maści przeciwdziałające tym zjawiskom zapobiegają utracie wody, jednak mogą prowadzić do podrażnień. Ilość wody w skórze można też zwiększać „od środka”, wykorzystując dietę (a w niej przede wszystkim wodę, o której piciu zbyt często się nie pamięta!). Wiedza o tym, że pewne nutraceutyki także mogą wpływać na ilość wody w skórze zrodziła koncepcję „piękno pochodzi z wnętrza”, silnie eksplorowaną zwłaszcza na Dalekim Wschodzie, w krajach gdzie w trosce o młodszy wygląd i bielszy odcień skóry na wiele wyrzeczeń godzą się nie tylko, kobiety, ale i mężczyźni.  

Mimo że produktów reklamowanych „na wygląd skóry” jest sporo, znacznie mniej badań naukowych oceniło ich skuteczność, a jeszcze mniej przyniosło spójne wyniki w badaniach klinicznych (większość tez o korzystnym działaniu danej substancji opiera się na badaniach laboratoryjnych, które nie są wystarczającym dowodem ich działania u ludzi). Autorzy omawianej pracy dokonali przeglądu, a następnie metaanalizy 66 randomizowanych badań klinicznych, w których ocenianio wpływ różnych nutraceutyków na stopień nawilżenia skóry i wskazali te o najlepiej udokumentowanym działaniu. Zaliczyli do nich:

  •  kolagen;
  •  ceramidy;
  •  kwas hialuronowy;
  •  procyjanidyny (polifenole roślinne).

Pierwsze dwie substancje wykazały istotny wpływ hamujący utratę wody w procesach jej parowania przez naskórek (mierzalny parametr kliniczny), w przypadku dwóch ostatnich nie można było dokonać równie precyzyjnej oceny. 

Nie udało się natomiast wykazać takiego wpływu dla pałeczek kwasu mlekowego ani produktów fermentowanych. Możliwe, że do grona nutraceutyków nawilżających skórę dołączy aloes, ale póki co jest stanowczo zbyt mało badań potwierdzających takie jego działanie. 

Wszystkie natomiast badane w tym kontekście nutraceutyki okazały się bezpieczne pod względem działań niepożądanych. Ważna wiadomość jest też taka, że efekty dla skóry widoczne są zwykle przed upływem 6 miesięcy. 

Autorzy zwracają uwagę, że zatrzymywanie wody w skórze to tylko jeden z parametrów działania danej substancji na skórę i brak któregoś nutraceutyku na tej liście nie oznacza automatycznie jego nieprzydatności we wspieraniu stanu skóry. Pewne substancje, np. karotenoidy mogą chronić skórę przed wolnymi rodnikami i przyspieszonym starzeniem w innych mechanizmach. 

Mechanizmy działania poszczególnych nutraceutyków w skórze mogą być złożone i uwzględniać nawet zmiany strukturalne komórek (np. wzrost ilości kanałów wodnych). 

Dla optymalnego nawodnienia głębokich warstw skóry nie wystarczy jeden sposób. Trzeba pamiętać o piciu wody, ale żeby ją skuteczniej zatrzymywać, warto rozważyć także odpowiednie elementy diety i właściwe kosmetyki. 

Na podstawie

Sun Q, Wu J, Qian G, Cheng H. Effectiveness of Dietary Supplement for Skin Moisturizing in Healthy Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Front Nutr. 2022 Jun 2;9:895192. doi: 10.3389/fnut.2022.895192. PMID: 35719159; PMCID: PMC9201759.