Włoscy naukowcy potwierdzili obserwacje poczynione wcześniej przez Amerykanów i Chińczyków: suplementacja probiotyków wpływa korzystnie na obraz kliniczny autyzmu. 

Przyczyny autyzmu dziecięcięgo wciąż są nieznane. Badania sugerują, że pojawiają się już w okresie płodowym. Jedna z hipotez mówi, że w rozwoju autyzmu może brać udział oś jelita-mózg i zaburzenia jej regulacji. Z tym związany może być nieprawidłowy skład mikroflory jelitowej. Faktycznie są obserwacje, że u dzieci z autyzmem często występują objawy żołądkowo-jelitowe (bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia, biegunki). 

Spektakularne wyniki uzyskali najpierw Amerykanie, a potem Chińczycy, suplementując probiotyki w celu złagodzenia problemów gastrycznych. W obu przypadkach okazało się, że poprawiły się również objawy neurobehawioralne. Włoscy naukowcy przeprowadzili randomizowane badanie kliniczne z udziałem 61 dzieci w wieku 2-16 lat. Podawali im przez 8 miesięcy złożony preparat probiotyczny lub placebo.

Testowany preparat zawierał liczne szczepy dobroczynnych bakterii jelitowych: Limosilactobacillus fermentum LF10 (o dużej aktywności antagonistycznej wobec drożdżaków), Ligilactobacillus salivarius LS03 (o dużej aktywności antyoksydacyjnej), Lactiplantibacillus plantarum LP01 (aktywność przeciwzapalna i anty-E.coli), pięć szczepów Bifidobacterium longum (DLBL07-11) pochodzących od stulatków. 

W trakcie obserwacji dwukrotnie oceniano stan kliniczny pacjentów, poziom stresu u opiekunów, a także analizowano skład mikroflory jelitowej dzieci. Podawanie probiotyków wiązało się z istotną poprawą w zakresie nie tylko objawów żołądkowo-jelitowych, ale i umiejętności społecznych, zachowania oraz redukcją stresu u opiekunów. 

Wyniki wspierają wcześniejsze obserwacje mówiące o związku (choć nie wiadomo, czy ma on charakter przyczynowy) między zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego, składem flory jelitowej a objawami autyzmu. Wydaje się, że w rozwoju autyzmu mogą brać udział zaburzenia mechanizmów regulacji czynności układu nerwowego, immunologicznego i metabolizmu, w tym mogą uczestniczyć bakterie jelitowe. Związki chemiczne wydzielane przez mikroflorę jelitową lub będące produktem działania jej enzymów mają receptory w różnych narządach, również w mózgu, zwłaszcza w regionach odpowiadających za zachowanie czy nastrój. Czynniki kształtujące skład flory jelitowej (a jest ich wiele) będą zatem mogły wpływać na wyższe funkcje mózgu (w tym zachowanie i osobowość). Kolonizacja przewodu pokarmowego po narodzinach jest ściśle związana z rozwojem mózgu i badania wskazują, że jej zaburzenie może mieć związek z autyzmem (choć dokładnych przebiegów tego hipotetycznego procesu wciąż nie znamy). U chorych dzieci stwierdza się jednak zarówno dysbiozę, jak i nadmierną przepuszczalność bariery jelitowej. Stąd zainteresowanie suplementacją probiotyków, która może przywracać funkcję nabłonka jelitowego, poprawiać stan przewodu pokarmowego, łagodzić objawy żołądkowo-jelitowe i neuropsychiatryczne. Ostateczne potwierdzenie tej teorii wraz z zastosowaniem metod inżynierii genetycznej (w celu przygotowywania szczepów bakterii o specyficznych właściwościach) ma szansę zrewolucjonizować terapię autyzmu. Wymaga to jednak lat prac badawczych.

Na podstawie

Guidetti C, Salvini E, Viri M, Deidda F, Amoruso A, Visciglia A, Drago L, Calgaro M, Vitulo N, Pane M, Caucino AC. Randomized Double-Blind Crossover Study for Evaluating a Probiotic Mixture on Gastrointestinal and Behavioral Symptoms of Autistic Children. J Clin Med. 2022 Sep 6;11(18):5263. doi: 10.3390/jcm11185263. PMID: 36142909; PMCID: PMC9504504.