Czy srebro koloidalne zostanie dostrzeżone przez klinicystów i zacznie być szerzej wykorzystywane w leczeniu tzw. trudnych ran (zakażonych, zbyt wolno się gojących)? Wydaje się, że moment taki może nastąpić, a przybliżają go prace badawcze takie, jak opublikowana niedawno przez indyjskich mikrobiologów we współpracy z chirurgami, którzy oceniali skuteczność srebra in vivo i in vitro. 

Przewlekłe zakażenia bakteryjne są zmorą przychodni i oddziałów chirurgicznych, zwłaszcza częste są w chorobach przebiegających z upośledzeniem naturalnej odporności lub zaburzeniami ukrwienia i odżywiania (lokalnymi lub ogólnymi, np. w sytuacji niedożywienia, niewydolności żylnej, cukrzycy…). Zwalczanie bakterii w ranie utrudnia narastający problem antybiotykooporności oraz specyficzne cechy kolonii bakteryjnych, np. tworzenie biofilmów, czyli struktur, w głąb których leki przeciwbakteryjne penetrują bardzo trudno. Nie dziwne, że poszukuje się nowych metod walki z takimi mikroorganizmami i kandydatem do nowych „broni” jest właśnie srebro koloidalne.  

Naukowcy przeprowadzili eksperymenty w laboratorium, mające rzucić nieco światła na działanie srebra koloidalnego na Gram-dodatnie bakterie, zwłaszcza te często spotykane w zakażeniach stóp u chorych na cukrzycę: gronkowce złociste (zarówno szczepy wrażliwe, jak i oporne na metycylinę) oraz enterokoki kałowe, w tym oporne na wankomycynę. Ustalono, że minimalne stężenia hamujące wzrost bakterii i minimalne stężenia bakteriobójcze wynoszą od 0,5 do 8 μg/ml (zależnie od badanego szczepu). Srebro koloidalne w stężeniu ok. 50 ppm ponadto istotnie hamowało zdolność bakterii do tworzenia biofilmów (o ok. 90, 85 i 75 proc. odpowiednio dla każdego z badanych szczepów). 

Preparat srebra koloidalnego przetestowano również w warunkach klinicznych, u chorych na cukrzycę powikłaną zespołem stopy cukrzycowej. W tej grupie po zastosowaniu srebra stwierdzono istotną redukcję ilości żywych komórek bakteryjnych, jak również potwierdzono zmniejszenie ich zdolności do tworzenia biofilmów. 

Srebro koloidalne jest aktywne wobec bakterii także w mniejszych stężeniach, niż stosowane (50 ppm). Ewentualne szerokie wykorzystanie takich preparatów w leczeniu ran w klinice będzie wymagało obserwacji, czy nie wystąpią działania niepożądane. Wydaje się, że rozwój oporności bakterii na srebro koloidalne nie będzie łatwy: jony srebra przyłączają się do białek w błonie komórkowej w okolicy atomów siarki, generują wolne rodniki tlenowe, hamują aktywność enzymów odpowiedzialnych za rozmnażanie i metabolizm oraz uczestniczą w niszczeniu bakteryjnego DNA. Wykazano, że srebro potencjalizuje działanie niektórych antybiotyków, a nawet uwrażliwia na ich działanie komórki bakteryjne, które nabyły cechy oporności. 

Jak dotąd srebro koloidalne w badaniach klinicznych było skuteczne m.in. w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok, które również może się wiązać z obecnością bakterii tworzących biofilmy. Wprowadzenie nowego, skutecznego środka przeciwbakteryjnego do leczenia zakażeń w zespole stopy cukrzycowej z pewnością pomogłoby nie tylko leczyć to poważne powikłanie cukrzycy, ale i być może zapobiegać dalszym konsekwencjom trudno leczących się zakażeń, np. amputacjom. 

Na podstawie

Singh A, Sharma S, Banerjee T, Pratap A, Shukla VK. Significant in-Vitro and in-Vivo Antimicrobial and Antibiofilm Activity of Colloidal Silver Nanoparticles (cAgNPs) in Chronic Diabetic Foot Ulcers. Int J Low Extrem Wounds. 2022 Mar 24:15347346221088690. doi: 10.1177/15347346221088690. Epub ahead of print. PMID: 35322696.