Indyjscy onkolodzy wykorzystali nutraceutyki do prewencji powikłań chemioterapii. Co więcej, wykorzystali w tym celu możliwość ich działania pro-, a nie antyoksydacyjnego.

Tę nietypową właściwość przetestowano w badaniu klinicznych z udziałem 25 pacjentów chorych na szpiczaka mnogiego. Jest to choroba nowotworowa układu krwiotwórczego, w której stosuje się stosunkowo wysokie dawki chemioterapeutyku melfalanu. Są to dawki uszkadzające szpik kostny (i równocześnie prowadzące do destrukcji nowotworu) – chorego jednak ratuje się przed skutkami zniszczenia szpiku za pomocą transplantacji komórek krwiotwórczych. Melfalan najlepiej działa na komórki szybko dzielące się, a do takich należą nie tylko komórki nowotworowe, ale także m.in. komórki szpiku kostnego, stąd jego uszkodzenie w trakcie leczenia z użyciem dużych dawek chemioterapeutyku.

Skutkiem uszkodzenia wielu komórek, nie tylko nowotworowych, jest wydostawanie z nich fragmentów chromatyny (DNA), które zostają rozpoznane przez układ odpornościowy i wywołują silną reakcję zapalną. Ta, prowadząc do śmierci kolejnych komórek, może w mechanizmie błędnego koła nasilać uszkodzenia narządowe, manifestujące się jako działania uboczne chemioterapii. Dlatego do skutków niepożądanych podawania melfalanu stosowanego w terapii szpiczaka mnogiego należy m.in. zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.

Naukowcy postanowili sprawdzić, czy uda się unieszkodliwić opisane fragmenty chromatyny, wykorzystując generację wolnych rodników przez resweratrol w obecności miedzi (zjawisko degradacji wolnej chromatyny pod wpływem skojarzenia obu nutraceutyków wykryto już kilka lat temu u zwierząt laboratoryjnych – w połączeniu z niewielką dawką miedzi resweratrol działa prooksydacyjnie, a nie antyoksydacyjnie).

Uczestnicy badania otrzymywali albo interwencję kontrolną (miód), albo resweratrol z miedzią, w dwóch różnych schematach (różnice dawek dziesięciokrotne). Interwencję stosowano co 12 godzin, poczynając od dwóch dni poprzedzających podanie melfalanu, aż do końca trzeciego tygodnia od transplantacji szpiku.

W grupie kontrolnej aż u 75 proc. chorych pojawiło się zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (jak już wspomniano – powikłanie chemioterapii melfalanem). Jednak w grupach otrzymującej resweratrol z miedzią odsetek ten okazał się znacznie (prawie o połowę) niższy (40 proc.). Dodatkowo u pacjentów otrzymujących nutraceutyki w niskich dawkach stwierdzono niższe poziomy cytokin prozapalnych (TNF-afa i IL-1β) w ślinie. Wyniki te sugerują, że resweratrol z miedzią w odpowiednich dawkach może zapobiegać powikłaniom chemioterapii. Co istotne, zastosowane dawki były niewielkie, wielokrotnie mniejsze niż zawarte w suplementach diety, interwencja ta wydaje się więc szczególnie tania. Kolejnym interesującym aspektem jest fakt, że sam resweratrol ma działanie antynowotworowe, choć póki co wykazane jedynie w warunkach laboratoryjnych.

Niewielka liczebność badanej grupy powoduje, że wyniki należy traktować jako wstępne i koniecznie potwierdzić je w kolejnych badaniach przed wykorzystaniem resweratrolu z miedzią w warunkach klinicznych.

Na podstawie
Agarwal A, Khandelwal A, Pal K, Khare NK, Jadhav V, Gurjar M, Punatar S, Gokarn A, Bonda A, Nayak L, Kannan S, Gota V, Khattry N, Mittra I. A novel pro-oxidant combination of resveratrol and copper reduces transplant related toxicities in patients receiving high dose melphalan for multiple myeloma (RESCU 001). PLoS One. 2022 Feb 4;17(2):e0262212. doi: 10.1371/journal.pone.0262212. PMID: 35120140; PMCID: PMC8815866.