Naukowcy z Brazylii postanowili przyjrzeć się bliżej popularnemu produktowi zielarskiemu, jakim jest skrzyp. W medycynie ludowej kojarzony jest z działaniem moczopędnym; autorzy postanowili ocenić siłę tego działania, jak również bezpieczeństwo skrzypu.

W tym celu przeprowadzili badanie kliniczne, w którym uczestniczyło 58 osób z samoistnym nadciśnieniem tętniczym (jest to nadciśnienie tętnicze o nieznanej przyczynie, niebędące skutkiem innej choroby, np. nerek albo naczyń, ani przyjmowanych leków). Chorzy mieli rozpoznany pierwszy stopień nadciśnienia tętniczego, co oznacza, że mieli umiarkowanie podniesione jego wartości (140–160 mmHg skurczowe, 90-100 mmHg rozkurczowe). Uczestnicy przyjmowali przez 3 miesiące albo standaryzowany ekstrakt ze skrzypu w dawce 900 mg dziennie, albo klasyczny lek moczopędny hydrochlorotiazyd w dawce 25 mg dziennie. Co miesiąc zgłaszali się na badania kontrolne, w trakcie których sprawdzano wartości ciśnienia tętniczego i oceniano ewentualne działania niepożądane.

W grupie otrzymującej ekstrakt ze skrzypu odnotowano spadki ciśnienia tętniczego rzędu (średnie wartości) 12,6 mmHg w przypadku ciśnienia skurczowego i 8,1 mmHg w przypadku ciśnienia rozkurczowego. Pacjenci uzyskali średnio ciśnienie 134/84,5 mmHg. Nie stwierdzono ponadto, by uzyskany za pomocą skrzypu spadek ciśnienia różnił się stastystycznie od wartości w grupie leczonej hydrochlorotiazydem. Przypomnijmy że jest to klasyczny lek przeciwnadciśnieniowy działający w mechanizmie moczopędnym – zmniejsza ciśnienie tętnicze, nasilając wydalanie wody przez nerki.

Obie badane substancje nie różniły się istotnie pod względem działań niepożądanych.

Zwraca uwagę fakt, że u chorych otrzymujących standaryzowany ekstrakt ze skrzypu doszło nie tylko do obniżenia wartości ciśnienia tętniczego, ale też do zmiany klasy nadciśnienia (średnia znalazła się w zakresie wartości uznawanych za stan przednadciśnieniowy, nie zaś nadciśnienie). Potwierdza to właściwości hipotensyjne skrzypu, jednak jego ewentualne wykorzystanie w warunkach klinicznych będzie wymagało bardziej szczegółowych badań i oczywiście konsultacji z lekarzem prowadzącym, gdyż w nadciśnieniu tętniczym często nie wystarcza stosowanie jednego leku. Wymagana może być terapia złożona, wraz z poważnymi zmianami stylu życia.

Na podstawie
Carneiro DM, Jardim TV, Araújo YCL, Arantes AC, de Sousa AC, Barroso WKS, Sousa ALL, Cruz AC, da Cunha LC, Jardim PCBV. Antihypertensive effect of Equisetum arvense L.: a double-blind, randomized efficacy and safety clinical trial. Phytomedicine. 2022 Jan 26;99:153955. doi: 10.1016/j.phymed.2022.153955. Epub ahead of print. PMID: 35168030.