Z przeszło setki badań klinicznych wskazujących na korzystny wpływ  probiotyków w infekcjach układu oddechowego słoweńscy naukowcy wybrali te, które dotyczyły osób po 60 r.ż. Analiza wskazała, że suplementacja probiotyków jest w tej grupie skuteczna w zapobieganiu i skracaniu czasu infekcji, co jest godnym uwagi efektem w kontekście pogarszającej się z wiekiem efektywności układu odpornościowego. 

Za korzystnym wpływem probiotyków stoi prawdopodobnie immunomodulacja, czyli zmiana właściwości komórek immunologicznych następująca po kontakcie z produktami bakterii w jelitach. Wiadomo, że interakcje takie są wielopoziomowe i że układ odpornościowy potrafi istotnie zmienić swoją aktywność pod wpływem składu mikroflory jelitowej: od liczby komórek zajmujących się zwalczaniem infekcji, przez wydzielanie cytokin mających aktywować lub wygaszać reakcje zapalne, aż do produkcji przeciwciał, różnych substancji o działaniu przeciwbakteryjnym czy aktywności komórek pierwszej linii obrony. I zmiany te nie zachodzą wyłącznie w obrębie przewodu pokarmowego, bo przenoszone są też na inne miejsca interakcji układu odpornościowego ze środowiskiem zewnętrznym, np. płuca. 

Korzystne działanie w aspekcie ochrony przed zakażeniami górnych dróg oddechowych u starszych osób wykazano w szczególności dla następujących probiotyków:

  • Lacticaseibacillus paracasei subsp. paracasei (Lactobacillus casei);
  • Lactobacillus casei Shirota;
  • Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus;
  • Bacillus subtilis 
  • Loigilactobacillus coryniformis
  • Lacticaseibacillus rhamnosus (Lactobacillus rhamnosus GG).

Ciekawa jest informacja, że łączenie probiotyków z napojami na bazie mleka wiązało się z mniejszymi działaniami niepożądanymi ze strony przewodu pokarmowego. Mimo to nie były one ani specjalnie częste, ani szczególnie poważne (a jeszcze objawy zauważane po probiotykach mogą być spowodowane zupełnie innym czynnikiem, np. równolegle przyjmowanymi lekami, a dopiero być zauważane po wprowadzeniu probiotyku).  

Autorzy podkreślają konieczność prowadzenia dalszych badań, zwłaszcza że wiele analizowanych prac przeprowadzono w warunkach konfliktu interesów (przedstawiciele producentów znajdowali się nie tylko wśród sponsorów, ale i nawet autorów prac naukowych). Jednak potencjał wpływu za pomocą niedrogiej, naturalnej interwencji na odporność w grupie narażonej na infekcje oddechowe czyni ten obszar badań szczególnie ważnym z punktu widzenia zdrowia publicznego. Do wyjaśnienia pozostają choćby optymalne dawki probiotyków (muszą być przyjmowane w odpowiedniej ilości!), czas trwania suplementacji, sposób wytwarzania i przechowywania, a także stosowany szczep i ich kombinacje. 

Na podstawie

Strauss M, Mičetić-Turk D, Pogačar MŠ, Fijan S. Probiotics for the Prevention of Acute Respiratory-Tract Infections in Older People: Systematic Review. Healthcare (Basel). 2021 Jun 7;9(6):690. doi: 10.3390/healthcare9060690. PMID: 34200435; PMCID: PMC8228160.