Dbanie o optymalne zasoby cynku pozwala utrzymać optymalne funkcje immunologiczne, syntezę kolagenu i proliferację komórek, co sprawia, że mikroelement ten jest ważny w leczeniu ran, zwłaszcza przewlekłych. 

Wykorzystanie cynku wydaje się rozważną opcją w terapii odleżyn – stwierdzili naukowcy z Uniwersytetu w Nantong (Chiny). Przeprowadzili metaanalizę badań klinicznych porównujących skuteczność cynku i placebo (lub innej interwencji żywieniowej) w leczeniu tego typu przewlekłych, trudno gojących się ran i stwierdzili, że dodanie cynku do leczenia skutkowało:

  • większą redukcją obszaru odleżyny;
  • poprawą w skali PUSH, oceniającej dynamikę gojenia za pomocą trzech głównych parametrów: wielkości rany, ilości wysięku, rodzaju tkanki w obrębie rany.

Cynk w tym wskazaniu może być stosowany zarówno miejscowo, jak i w postaci suplementów. Ważne, aby nie dopuścić do niedoboru tego pierwiastka w organizmie chorego z odleżynami, co jednak łatwiej zapewnić suplementacją (wedle pewnych hipotez cynk stosowany miejscowo glównie uzupełnia zasoby zużywane przez bakterie). Cynk jest kofaktorem (czyli niezbędnym elementem) enzymów  uczestniczących w odczytywaniu DNA, tworzeniu białek, naprawie i replikacji DNA i apoptozie komórek, i te funkcje są kluczowe dla naprawy ran. Niedobór cynku podejrzewa się nawet o rolę sprawczą w rozwoju odleżyn (niedobór ten może być powodowany brakami w diecie, utrudnieniem wchłaniania lub nadmierną utratą). 

Mimo że europejskie zalecenia dotyczące leczenia odleżyn nie uwzględniają cynku, autorzy przytaczają prace wskazujące, że niedobór cynku upośledza omawiane procesy, i apelują o rozważenie dołączenia cynku do standardowej terapii. Zwracają też uwagę na konieczność ustalenia optymalnych dawek (nie wiadomo, czy typowe dawki zalecane dla starszych osób, tj. 8 mg u kobiet i 11 mg u mężczyzn, wystarczą do uzupełnienia zapasów w sytuacji zwiększonego zapotrzebowania). Na pewno nie jest dobre przedawkowanie – w takiej sytuacji cynk blokuje wchłanianie miedzi, która również jest niezbędna w procesie gojenia. To wymaga jeszcze dalszych badań. 

Na podstawie

Nutr Clin Pract. 2020 Mar 13. Zinc Therapy Is a Reasonable Choice for Patients With Pressure Injuries: A Systematic Review and Meta-Analysis. Song YP, Wang L, Yu HR, Yuan BF, Shen HW, Du L, Cai JY, Chen HL.