Świat naukowy wciąż poszukuje skutecznych sposobów zapobiegania i leczenia choroby Alzheimera. Od kilkunastu lat nie pojawiły się nowe leki (wyjątkiem jest chiński oligomannan z wodorostów, mający działać pośrednio, przez florę jelitową). Nadzieje wiąże się z resweratrolem, naturalnym polifenolem obecnym m.in. w winogronach oraz w korzeniu rdestu japońskiego, który jest produktem używanym w tradycyjnej medycynie chińskiej.

W patogenezie demencji alzheimerowskiej uczestniczą złogi dwóch białek: amyloidu beta i tau. Ich rola nie jest wyjaśniona, choć jak sie wydaje, mają one działanie neurotoksyczne – stąd poszukuje się strategii terapeutycznych, które miałyby ułatwiać usuwanie tych złogów z tkanki nerwowej lub zapobiegać ich narastaniu.

  • Z badań przedklinicznych wynika, że resweratrol:
  • może hamować wytwarzanie łańcuchów amyloidu Aβ42;
  • może zmniejszać toksyczność tych złogów;
  • może nasilać degradację złogów amyloidu (za pośrednictwem układu sirtuin, enzymów uruchamiających specyficzne szlaki metaboliczne związane z ochroną komórek w okresie głodu);
  • może hamować tworzenie się toksycznych złogów białka tau
  • może działać antyoksydacyjnie, chroniąc neurony przed śmiercią w wyniku uszkodzeń wywoływanych przez reaktywne związki tlenu (i azotu również);
  • może pomagać utrzymać prawidłowe ukrwienie mózgu (skutek działania na ścianę naczyniową);
  • może hamować rozwój mikrostanu zapalnego w tkance nerwowej i usprawniać działanie bariery krew-mózg (oba działania wykazane u ludzi z łagodnymi postaciami choroby Alzheimera);
  • poprawia metabolizm glukozy (a zaburzenia gospodarki węglowodanowej są czynnikiem ryzyka demencji) – to działanie również zachodzi za pośrednictwem sirtuin.

Wszystko to sprawia, że resweratrol jest atrakcyjną, potencjalną opcją terapeutyczną w chorobie Alzheimera. Co więcej, sprawdza się nie tylko samo zastosowanie resweratrolu, ale i różne modifykacje – np. łączenie z selenem, który również ma działanie neuroprotekcyjne, albo wykorzystanie pochodnych resweratrolu (innych związków z grupy stilbenów).

Jak podkreślają autorzy, resweratrol mimo atrakcyjności nie jest wolny od problemów pozostałych do pokonania – jednym z nich jest szybki metabolizm, innym – wciąż duże braki wiedzy co do przyczyn i mechanizmów rozwoju choroby Alzheimera, co powoduje, że nie wiemy, które z działań resweratrolu mogą być w tym kontekście kluczowe (i jakich jego pochodnych w związku z tym poszukiwać).

Na podstawie
Int J Mol Sci. 2020 Apr 15;21(8). Neuroprotective Properties of Resveratrol and Its Derivatives-Influence on Potential Mechanisms Leading to the Development of Alzheimer’s Disease. Wiciński M, Domanowska A, Wódkiewicz E, Malinowski B.