W amerykańskiej bazie pubmed gromadzącej prace naukowe z dziedziny medycyny, fizjologii i biologii pojawił się abstrakt artykułu z czasopisma wydawanego przez Uniwersytet w Zhejiang. Abstrakt jest stosunkowo obszerny i został przetłumaczony na język angielski, dzięki czemu mamy możliwość zapoznania się z opinią naukowców z Narodowego Centrum Chorób Zakaźnych w Zhejiang. Widać, jak Chińczycy perfekcyjnie zintegrowali zachodnie metody terapii ze swoim tradycyjnym widzeniem zdrowia i choroby, metody „zachodnie” stanowiły bowiem rdzeń postępowania leczniczego. Obok nich znalazło się też jednak miejsce dla metod tradycyjnych oraz ważnych nutraceutyków – probiotyków i prebiotyków. 

Autorzy podsumowali konsensus ekspertów Narodowej Komisji Zdrowia i Narodowej Administracji Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, przybliżając w ten sposób strategię postępowania z COVID-19 przyjętą w Chinach. Ta strategia skutecznie zmniejszała śmiertelność. Opiera się ona na czterech filarach „Przeciw” oraz dwóch filarach „Równowagi”:

  • leczenie przeciwwirusowe 
  • leczenie przeciwstrząsowe
  • przeciwdziałanie hipoksemii (niedobór tlenu we krwi)
  • przeciwdziałanie nadkażeniom wtórnym
  • utrzymywanie równowagi wodno-elektrolitowej
  • utrzymywanie równowagi mikroekologicznej. 

Leczenie przeciwwirusowe

W tym aspekcie największą skuteczność miała kombinacja leków stosowanych w zakażeniu HIV, tj. lopinawiru/rytonawiru – leków hamujących zdolność „maszynerii” wirusa do tworzenia wirusów potomnych, oraz umifenowiru – leku przeciw grypie, który jest stosowany w Chinach i w Rosji (ciekawostka: w Rosji jeszcze 10 lat temu oficjalnie uznawano go za nieskuteczny). Umifenowir hamuje wnikanie wirusa do komórek. 

Leczenie przeciwwstrząsowe i przeciwdziałanie hipoksemii

Chińczycy zwracali uwagę na wczesne wykrywanie burzy cytokin, czyli zjawiska utraty kontroli nad odpowiedzią przeciwzakaźną układu odpornościowego, które skutkuje jej niekontrolowanym narastaniem, kaskadową aktywacją cytokin (są to białka, za pomocą których porozumiewają się komórki układu immunologicznego) i niepowstrzymaną destrukcją narządów przez układ odpornościowy, w tym płuc. To z kolei było główną przyczyną wstrząsu i hipoksemii. Aby im przeciwdziałać, szybko wprowadzali do leczenia system oczyszczania krwi (tzw. sztuczną wątrobę), z pomocą którego usuwano nadmiar cytokin, i krew wracała do chorego już ich pozbawiona. W ciężkich przypadkach stosowano przez krótki czas leczenie immunosupresyjne sterydami. 

W razie hipoksemii preferowano bierną tlenoterapię, nie wentylację mechaniczną, a jeśli już zaszła taka potrzeba, pacjenta ściśle monitorowano w obawie przed bakteryjnym zapaleniem płuc, które jest stosunkowo częstym i groźnym powikłaniem sztucznego oddechu. 

Przeciwdziałanie nadkażeniom wtórnym

Tu postępowanie, obok nadzoru nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie, opierało się na profilaktycznym podawaniu antybiotyków, które były jednak zarezerwowane tylko dla chorych z długotrwałą chorobą, nieustępującą gorączką oraz wzrostem markera zakażeń bakteryjnych – prokalcytoniny.  Równolegle wykluczano nadkażenia grzybicze. 

Utrzymywanie równowagi mikroekologicznej

Ponieważ u części osób wykrywano dysbiozę, z niedoborem dobroczynnych bakterii z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, zalecano ocenę odżywienia i czynności układu pokarmowego pacjentów. Jako wsparcie flory jelitowej i w celu zmniejszenia ryzyka kolejnych infekcji wtórnie do przemieszczenia bakterii sugerowano stosowanie prebiotyków i probiotyków. 

Inne działania

Chińczycy zwracają też uwagę na:

  • prowadzenie kontroli psychologicznej i postępowania przeciwlękowego;
  • włączenie w terapię metod tradycyjnej medycyny chińskiej w celu przyspieszania wyleczenia (niestety w abstrakcie zabrakło szczegółów, być może dlatego, że w samych Chinach te metody budzą sceptycyzm – z doniesień CNN wiemy, że stosowano m.in. wyciąg z cynamonu, korzenia lukrecji, przęśli i kilkunastu innych ziół);
  • kontrolowanie po wyleczeniu i opuszczeniu szpitala – każdy chory był poddawany dwutygodniowej kwarantannie. 

Na podstawie

Zhejiang Da Xue Xue Bao Yi Xue Ban. 2020 Feb 21;49(1):0. [Management of corona virus disease-19 (COVID-19): the Zhejiang experience]. Xu K, Cai H, Shen Y, Ni Q, Chen Y, Hu S, Li J, Wang H, Yu L, Huang H, Qiu Y, Wei G, Fang Q1, Zhou J, Sheng J, Liang T, Li L.