Zdecydowanie można powiedzieć, że aloes rozpala wyobraźnię – fascynatów terapii naturalnych, producentów suplementów diety, napojów i nawet niektórych naukowców. Zespół biochemików z Indii opublikował niedawno podsumowanie znanych nauce właściwości aloesu, nazywając go „cudem natury” – zapoznajmy się zatem pokrótce z ich najważniejszymi wnioskami. 

Aloesu jest wiele gatunków, ale to Aloe vera jest tym stosowanym od tysięcy lat w medycynie ludowej Dalekiego Wschodu, Afryki i w krajach arabskich. Powszechnie stosuje się go w kosmetologii w celu poprawy stanu skóry (również do leczenia niektórych chorób skóry związanych z jej niedokrwieniem!), ale to niejedyne zastosowanie aloesu (o czym dalej). Aloes wymyka się próbom wyizolowania zeń jednej substancji czynnej, którą można by zamknąć w pigułce i stosować jako zastępnik, gdyż najwyraźniej działanie biologiczne zależy od współdziałania wielu składników żelu aloesowego: a tych jest prawie setka: antrachinony, chromony, kumaryny, alkaloidy, pochodne benzenu, flawonoidy, wielocukry, aminokwasy, witaminy i minerały… a po spożyciu doustnym jeszcze mogą być metabolizowane przez florę jelitową, co może skutkować powstaniem nowych aktywnych biologicznie związków!

Autorzy wśród farmakologicznych działań aloesu wymieniają m.in.:

  • wzmacnianie odporności;
  • działanie antyoksydacyjne, z czym się wiąże też hamowanie glikacji i peroksydacji lipidów;
  • działanie przeciwzapalne (w sytuacji uruchomienia zapalenia przez szlak prostaglandyn i cyklooksygenazę, natomiast nie w reakcjach alergicznych);
  • redukcja bólu i przyspieszenie gojenia się ran;
  • działanie antymalaryczne;
  • działanie przeciwwirusowe;
  • poprawa metabolizmu (działanie przeciwcukrzycowe, m.in. w mechanizmie wzrostu wydzielania insuliny oraz zwiększenia syntezy transportera GLUT4, który odpowiada za wprowadzanie glukozy do tkanek);
  • ochrona wątroby przed toksynami i poprawa przepływu żółci;
  • działanie przeciwnowotworowe – poprzez hamowanie skutków kancerogenów, wzmacnianie efektów chemioterapeutyków oraz stymulację układu odpornościowego, ale i bezpośrednie działanie cytotoksyczne na komórki nowotworu oraz wprowadzanie ich na szlak apoptozy;
  •  poprawa elastyczności skóry, ochrona przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, zatrzymywanie wody w warstwie rogowej naskórka;
  • zwalczanie bólu dyspeptycznego (ze strony przewodu pokarmowego);
  • działanie moczopędne;
  • działanie hipolipemizujące (poprawa stężenia frakcji cholesterolu we krwi).

Ajurweda czy tradycje medycyny ludowej innych krajów wymieniają znacznie więcej zastosowań aloesu, nie wszystkie jednak mają udowodnione działanie w badaniach naukowych, stąd ta lista może się jeszcze poszerzać.

Bardzo ciekawa jest też uwaga autorów, dlaczego część badań nie potwierdza opisanych tu właściwości. Ich zdaniem możliwą przyczyną jest wykorzystywanie różnych odmian aloesu, różnego pochodzenia i o różnym składzie, dodatkowo przy użyciu różnych technik ekstrakcji żelu. Jak widać, aloes aloesowi nierówny, co znacznie komplikuje wybór najlepszego preparatu uzyskiwanego z żelu z liści tej rośliny!

Na podstawie

Phytomedicine. 2019 Jun 20:152996. Therapeutic potential of Aloe vera-A miracle gift of nature. Kumar R, Singh AK, Gupta A, Bishayee A, Pandey AK.