Japońscy naukowcy za pomocą prebiotyku – frakcji błonnika zwaną gumą guar – zmienili skład flory jelitowej dzieci chorych na autyzm, ograniczyli częstość zaparć i uzyskali istotne zmniejszenie drażliwości małych pacjentów. Temu zaś towarzyszyło wygaszenie markerów zapalnych. 

Autorzy doszli do takich wniosków, eksplorując hipotezę o ścisłych związkach między zaburzeniami mikrobiomu jelitowego, uogólnionym stanem zapalnym i czynnością mózgu u dzieci chorych na autyzm. Ostatnie badania rodzą spore nadzieje związane z możliwością wpływu na przebieg autyzmu za pomocą interwencji ukierunkowanych na florę bakteryjną jelit. Powstała nawet nazwa tego połączenia: oś jelita-mózg, unaoczniająca ważność tego powiązania (podobne „osie” opisują współdziałanie dwóch ważnych struktur mózgu: przysadki i podwzgórza z takimi gruczołami wydzielania wewnętrznego, jak jajniki, jądra, tarczyca czy nadnercza).

Dzieci chore na autyzm bardzo często cierpią na zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: mogą to być refluks żołądkowo-przełykowy, biegunki, ale i zaparcia. I te dwa ostatnie stany mogą przyczyniać się do zaburzeń składu flory jelitowej – a te zaburzenia są w autyzmie na tyle częste, że rodzą podejrzenia o bycie przynajmniej jednym z elementem patofizjologicznych. Suplementacja prebiotyków promuje wzrost dobroczynnych bakterii, stąd pomysł na badanie – dzieciom podawano częściowo zhydrolizowaną gumę guar w dawce 6 g dziennie; jest to naturalna żywica z egzotycznego drzewa, zaliczana do frakcji błonnika. Mediana czasu obserwacji wyniosła 2 miesiące. Stwierdzono, że po suplementacji:

  • zwiększyła się częstość wypróżnień – z 1-2 tygodniowo do 2-4;
  • zmniejszyły się wyniki uzyskiwane w skali oceniającej drażliwość dzieci;
  • zmienił się skład flory bakteryjnej jelit;
  • istotnie zmniejszyło się stężenie interleukiny-1β i pojawił się trend w kierunku zmniejszenia dwóch innych markerów zapalenia: IL-6 oraz TNF-α.

Grupa badana była niewielka (tylko 13 dzieci) i badanie nie było randomizowane, i są to istotne ograniczenia. Obserwowane zmiany są jednak spójne z wynikami innych badań, które wskazują, że zaburzony skład flory bakteryjnej może rozszczelniać nabłonek jelitowy, a przedostające się do krwi toksyny bakteryjne – wywoływać reakcję zapalną. Ta z kolei może „przenosić” się w obręb ośrodkowego układu nerwowego. Interwencje ukierunkowane na mikroflorę jelitową mogą zatem stać się celem terapeutycznym w autyzmie (i nie tylko – rolę sprawczą zapalenia w obrębie układu nerwowego podejrzewa się ostatnio w wielu innych chorobach, np. depresji, zaburzeniach lękowych czy nawet demencji). Czas pokaże, czy w większych liczebnie grupach wyniki będą równie obiecujące.

Na podstawie

J Clin Biochem Nutr. 2019 May;64(3):217-223. doi: 10.3164/jcbn.18-105. Dietary supplementation with partially hydrolyzed guar gum helps improve constipation and gut dysbiosis symptoms and behavioral irritability in children with autism spectrum disorder. Inoue R, Sakaue Y, Kawada Y, Tamaki R, Yasukawa Z, Ozeki M, Ueba S, Sawai C, Nonomura K, Tsukahara T, Naito Y.