Błonnik korzystnie wpływa na główne zaburzenia metaboliczne zwiększające ryzyko miażdżycy. Wskazuje to, że błonnik może być przydatny w przeciwdziałaniu chorobom kardiologicznym i metabolicznym. Co ciekawe, działanie to wydaje się niezależne od wpływu błonnika na chudnięcie.

Włoscy naukowcy z Uniwersytetu Neapolitańskiego im. Fryderyka II podsumowują w długim artykule aktualną wiedzę na temat korzystnego działania błonnika w chorobach układu krążenia, otyłości i cukrzycy. Jedną z ciekawszych inspiracji, jaką rodzi jego lektura, jest możliwość istotnej przewagi błonnika pochodzenia naturalnego, tego obecnego w zbożach, owocach, i warzywach, nad sztucznymi jego odpowiednikami. Błonnik to błonnik, chemicznie rzecz ujmując – jednak wraz z naturalnym źródłem błonnika otrzymujemy bogactwo i innych związków, np. flawonoidów, które mogą poważnie dokładać do korzyści zdrowotnych z jego suplementacji.

Włosi dzielą błonnik na cztery rodzaje o nieco odmiennych właściwościach i warto ten podział w skrócie przytoczyć:

  1. Nierozpuszczalny, niepodlegający fermentacji, o małej lepkości. Reguluje funkcje trawienne i działa przeczyszczająco. W tej grupie mieszczą się celuloza, hemiceluloza i ligniny.
  2. Rozpuszczalny, fermentowalny, o małej lepkości. Jest szybko fermentowany przez baterie jelitowe, jest więc prebiotykiem; nie działa natomiast przeczyszczająco. W tej grupie znajduje się inulina, oligosacharydy, skrobia.
  3. Rozpuszczalny, fermentowalny, o dużej lepkości. Tworzy w przewodzie pokarmowym żel, który wiąże makroskładniki pokarmowe i utrudnia ich wchłanianie. Jest szybko fermentowany przez mikroflorę jelitową. Tu przynależą pektyny, β-glukany, guma guar i glukomannan. (Te substancje są wykorzystywane choćby w suplementach przeznaczonych do wspomagania odchudzania).
  4. Rozpuszczalny, niepodlegający fermentacji, o dużej lepkości. Również zmniejsza wchłanianie składników odżywczych, ale dodatkowo działa przeczyszczająco. W tej grupie znajduje się metyloceluloza oraz błonnik z babki płesznik.

W dalszej części najciekawsze informacje dotyczące błonnika mówią m.in., że:

  • duże spożycie błonnika (>20 g dziennie) korzystnie wpływa na parametry związane z wagą i odchudzaniem (a także pomaga zapobiec efektowi jojo);
  • w grupie osób otyłych większe spożycie błonnika wiąże się ze „zdrowszą” dystrybucją tkanki tłuszczowej – mniej tłuszczu odkłada się w trzewiach, czyli blisko serca i dużych naczyń;
  • w ramach badań naukowych można uchwycić odchudzający wpływ błonnika pochodzącego z warzyw strączkowych, owoców i warzyw, jednak nie można wykluczyć roli towarzyszących mu składników, np. polifenoli roślinnych;
  • metabolity błonnika rozłożonego przez florę jelitową mogą wspomagać odchudzanie na wiele sposobów – np. zwalniając opróżnianie żołądka czy przedłużając uczucie sytości;
  • suplementacja błonnika o właściwościach prebiotycznych może przyczyniać się do poprawy insulinowrażliwości tkanek, co jest ważnym elementem w walce z cukrzycą t. 2;
  • błonnik – między innymi poprzez wpływ na grę hormonalną regulującą czynność układu pokarmowego – może hamować wchłanianie glukozy;
  • rozpuszczalny i lepki błonnik ze zbóż ma właściwości chroniące przed zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, czyli cukrzycą typu 2;
  • duże spożycie błonnika wiąże się ze zmniejszeniem frakcji LDL cholesterolu, co ma znaczenie dla zapobiegania miażdżycy i hamowania jej progresji;
  • błonnik w umiarkowanym, ale istotnym stopniu zmniejsza ciśnienie tętnicze krwi u chorych na nadciśnienie, szczególne znaczenie mają tu beta-glukany i babka płesznik;
  • wysokie spożycie błonnika wiąże się z mniejszym ryzykiem rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby, które jest najczęstszą chorobą wątroby w krajach wysoko rozwiniętych;
  • fermentacja błonnika przez mikroflorę jelitową wiąże się z działaniem wygaszającym przewlekły stan zapalny, który od pewnego czasu implikuje się jako ważne ogniwo w rozwoju chorób cywilizacyjnych.

Co autorzy wielokrotnie podkreślają, ważny jest błonnik z naturalnych źródeł, nie można bowiem wykluczyć dużego udziału w obserwowanych efektach innych ważnych związków pochodzenia roślinnego, które często z błonnikiem współwystępują – głównie polifenoli.

Źródło

Nutrients. 2018 Jul 21;10(7). Dietary Fibre as a Unifying Remedy for the Whole Spectrum of Obesity-Associated Cardiovascular Risk. Bozzetto L, Costabile G, Della Pepa G, Ciciola P, Vetrani C, Vitale M, Rivellese AA, Annuzzi G.