Minerały ważne dla odporności

Naukowcy z Rumunii dokonali przeglądu prac naukowych poświęconych działaniu wybranych minerałów (pierwiastków śladowych) na układ odpornościowy. Podsumowanie najnowszych danych jest dobrą okazją do zastanowienia się nad ewentualną potrzebą suplementacji.

Za najważniejsze dla optymalnego działania układu immunologicznego minerały  autorzy uznają:

• magnez – wpływa na dojrzewanie, różnicowanie i proliferację limfocytów (zjawisko kluczowe dla odpowiedzi swoistej na patogen), ale także hamuje reakcję monocytów na stymulację receptora TLR (działa więc immunoregulacyjnie); niedobór magnezu wiąże się z utrzymującym się tlącym stanem zapalnym i zwiększoną podatnością na infekcje
• cynk – uczestniczy w procesie wytwarzania przeciwciał, w dojrzewaniu leukocytów, jest wykorzystywany w procesie aktywacji makrofagów i komórek NK, limfocytów T i B, komórek dendrytycznych. Uczestniczy w fagocytozie. Jest też ważnym czynnikiem dla utrzymania równowagi między procesami pro- i przeciwzapalnymi (funkcja immuoregulacyjna). Niezależnie od tych działań, ma też bardziej bezpośrednie działanie przeciwdrobnoustrojowe (m.in. utrudnia wnikanie wirusów do komórek, uszkadza struktury mikroorganizmów). Szkodliwie może działać zarówno niedobór, jak i nadmiar cynku. Także w tym przypadku przewlekły niedobór cyku może się wiązać z przewlekającym się stanem zapalnym
• miedź – u ludzi poważny niedobór miedzi skutkuje niedoborem leukocytów i zwiększoną podatnością na infekcje z uwagi na zahamowanie dojrzewania granulocytów i pojawienie się przeciwciał skierowanych przeciw białym krwinkom. Stan ten trudno wygenerować jednak samą dietą, może się pojawić po dużych operacjach chirurgicznych na przewodzie pokarmowym (choć także duże spożycie cynku utrudnia wchłanianie miedzi)
• żelazo – działa prooksydacyjnie i jest wykorzystywane w procesie inicjacji reakcji zapalnej, ale jest też również potrzebne bakteriom (z wyjątkiem krętka boreliozy) – organizm usiłuje więc ograniczać dostępność żelaza w regionie objętym infekcją, a nadmiar żelaza zwiększa podatność na zakażenia; 
• selen – jest ważnym mikroelementem ograniczającym skutki reakcji immunologicznej na patogeny, głównie z uwagi na działanie antyoksydacyjne. Wpływa też selen na efektywność odpowiedzi immunologicznej i jest w stanie ograniczyć replikację wirusów (np. HIV);
• mangan – podobnie jak wyżej (i dodatkowo zastępuje funkcjonalnie żelazo krętkowi boreliozy). 

Ocena niedoborów żywieniowych u osoby podatnej na zakażenia może pomóc w decyzji o celowanej suplementacji wybranych minerałów w celach profilaktycznych. Ważne, aby była dokonywana przez profesjonalistę z uwagi na ograniczenie okien terapeutycznych (zbyt duże dawki mogą działać przeciwnie do zamierzeń!). 

Na podstawie

Stefanache A, Lungu II, Butnariu IA, Calin G, Gutu C, Marcu C, Grierosu C, Bogdan Goroftei ER, Duceac LD, Dabija MG, Popa F, Damir D. Understanding How Minerals Contribute to Optimal Immune Function. J Immunol Res. 2023 Nov 1;2023:3355733. doi: 10.1155/2023/3355733. PMID: 37946846; PMCID: PMC10632063.