Żurawiny i zakażenia dróg moczowych

W czasopiśmie przeznaczonym dla amerykańskich lekarzy rodzinnych opublikowano podsumowanie zaleceń profilaktyki i terapii zakażeń układu moczowego. Znalazło się w nich miejsce dla nutraceutyku typowo wiązanego z tą przypadłością, czyli żurawin. 

Żurawiny są (niepozbawionym kontrowersji, choć w ostatnim czasie są one coraz mniejsze) produktem tradycyjnie wiązanym z zapobieganiem infekcjom dróg moczowych. Przeprowadzono wiele badań oceniających ich skuteczność i wiedza o tym podlegała zmianom w ostatnich latach. W 2023 r. wysoce wiarygodny przegląd autorstwa grupy Cochrane Collaboration wskazał na skuteczność żurawin w profilaktyce zakażeń dróg moczowych w pewnych grupach (https://integmed.pl/2023/04/26/zurawiny-w-profilaktyce/). 

Omawiane dziś podsumowanie leczenia zakażeń układu moczowego traktuje sprawę szerzej i podkreśla najważniejsze zasady:

• u kobiet zakażenie układu moczowego można rozpoznać na podstawie typowych objawów (np. częstomocz, nagłe parcie na pęcherz, dyzuria, np. pieczenie podczas oddawania moczu, oddawanie moczu w nocy, ból nadłonowy), bez obecności wydzieliny z pochwy;
• u kobiet z nawracającymi zakażeniami wskazany jest posiew moczu i ocena wrażliwości wyhodowanych drobnoustrojów na leki przeciwbakteryjne;
• podobnie należy postąpić u pacjentek, u których w przeszłości dochodziło do zakażeń szczepami opornymi lub u których leczenie jest nieskuteczne, ew. jeśli obraz kliniczny jest nietypowy 
• posiewu moczu i doboru leku na tej podstawie wymagają również osoby po 65 r.ż.
• do czasu uzyskania wyników posiewu stosuje się leczenie empiryczne;
• do leków z wyboru należy nitrofurantoina, fosfomycyna, trimetoprim w monoterapii lub w połączeniu z sulfametoksazolem;
• można rozważyć dołączenie niesterydowych leków przeciwzapalnych;
• w celach profilaktycznych wskazane jest picie odpowiedniej ilości wody i można stosować produkty na bazie żurawin lub z urotropiną (w Polsce rzadko stosowana), ew. inne leki przeciwbakteryjne w porozumieniu z lekarzem prowadzącym;
• lek dobrany w oparciu o posiew mikrobiologiczny jest zawsze wskazany w sytuacji zakażenia dróg moczowych u mężczyzn;
• w tej sytuacji należy też pamiętać o możliwości zapalenia gruczołu krokowego, które może dawać objawy podobne do infekcji układu moczowego.

Na podstawie

Kurotschka PK, Gágyor I, Ebell MH. Acute Uncomplicated UTIs in Adults: Rapid Evidence Review. Am Fam Physician. 2024 Feb;109(2):167-174. PMID: 38393801.