Naturalnie przeciw opryszczce

Czwórka autorów ze Stanów Zjednoczonych dokonała analizy dostępnej wiedzy na temat zwalczania infekcji wirusem opryszczki z użyciem naturalnych produktów i opracowała wstępne rekomendacje ich wykorzystania. 

Opryszczka wargowa i genitalna są wywoływane przez dwa wirusy herpes (HSV1, HSV2), które infekują organizm przez błonę śluzową i mają zdolność do przetrwania w obrębie komórek nerwowych, gdzie nie są zwalczane przez układ odpornościowy. W sytuacji osłabienia odporności następuje reaktywacja takiego przetrwałego zakażenia i ponowne wystąpienie objawów, czyli nawrót opryszczki. Najczęściej opryszczka, mimo dokuczliwości, nie jest groźna, ale może się taka stać w pewnych sytuacjach (np. w czasie porodu, u osób z poważnym niedoborem odporności albo gdy wirus rozprzestrzeni się i przedostanie się do mózgu).

Mimo prób stworzenia szczepionki nie udało się jej dotąd opracować, a leków skutecznych w objawowym zakażeniu nie ma zbyt wiele i nie są pozbawione działań niepożądanych. Co więcej, pojawia się coraz więcej szczepów opornych na dostępne leki. Na dodatek nieznane są sposoby pozwalające na definitywne pozbycie się wirusa przetrwałego w układzie nerwowym. Stąd między innymi poszukiwania, nie tylko w świecie nauki, ale i czynione przez samych chorych, skutecznych metod profilaktyki i leczenia wśród produktów naturalnych. 

Jak podkreślają autorzy, nie ma zbyt wielu badań klinicznych z udziałem ludzi w kontekście leczenia lub profilaktyki opryszczki za pomocą nutraceutyków (znacznie więcej jest badań eksperymentalnych), można jednak wyodrębnić kilka produktów szczególnie obiecujących. Należą do nich:

• lizyna – hamuje replikację HSV, obserwowano korzystny wpływ wielomiesięcznej suplementacji na częstość nawrotów opryszczki oraz łagodzenie objawów i skrócenie czasu choroby. Wydaje się, że skuteczne są dawki >3 g; ciekawostka: inny aminokwas, arginina, nasila replikację HSV, więc suplement antywirusowy z lizyną nie powinien zawierać argininy; otwarte jest pytanie, czy sensowne (i skuteczne) w kontekście opryszczki byłoby stosowanie diety ubogiej w argininę;
• propolis – zdaniem autorów niedoceniany; hamuje replikację HSV oraz (co wykazano w badaniu klinicznym) po zastosowaniu miejscowym w postaci maści skracał czas utrzymywania się zmian opryszczkowych i przyspieszał ustępowanie bólu; działa synergistycznie z acyklowirem;
• melisa – utrudnia zakażanie komórek przez wirusa opryszczki, zastosowana w postaci maści przyspieszała gojenie zmian na wargach w dwóch badaniach klinicznych;
• witamina E – działa prawdopodobnie pośrednio, stymulując układ odpornościowy do zwalczania infekcji; w badaniach klinicznych w opryszczkowym zapaleniu błony śluzowej jamy ustnej po zastosowaniu miejscowym obserwowano bardzo szybkie (w ciągu kilku godzin) ustępowanie bólu i gojenie się ran;
• cynk – działa na wielu etapach replikacji wirusa opryszczki, w tym bezpośrednio inaktywuje cząstki wirusa. Niskie stężenia cynku we krwi korelują z dłuższym utrzymywaniem się zmian opryszczkowych; w badaniach klinicznych był skuteczny po zastosowaniu zarówno miejscowym, jak i doustnym (przy czteromiesięcznej suplementacji w celu zmniejszenia częstości nawrotów u osób z nawrotową opryszczką, dawki wynosiły od 20 do 50 mg dziennie);
• witamina D – autorzy nie przytaczają badań klinicznych z wykorzystaniem witaminy D w leczeniu opryszczki, ale przywołują obserwacje, że niedobór witaminy D ponaddwukrotnie zwiększa ryzyko zakażenia HSV.

Warto wspomnieć też o diecie niekorzystnej w opryszczce: dieta bogata w węglowodany proste pogarsza funkcjonowanie układu odpornościowego. NIejasne natomiast jest ewentualne wykorzystanie medycznej marihuany: w badaniach na zwierzętach wykazano, że może zaostrzać przebieg zakażenia, z drugiej jednak strony może ułatwiać radzenie sobie z jego skutkami. 

Na podstawie

Chang JY, Balch C, Puccio J, Oh HS. A Narrative Review of Alternative Symptomatic Treatments for Herpes Simplex Virus. Viruses. 2023 Jun 2;15(6):1314. doi: 10.3390/v15061314. PMID: 37376614; PMCID: PMC10301284.