Chińscy farmakolodzy uważają, że – dzięki bogactwu substancji biologicznie aktywnych – dużą wartość zdrowotną i terapeutyczną ma głóg. Sądzą tak na podstawie przeglądu prac naukowych poświęconych działaniu tego, nieco zapomnianego w Europie, naturalnego produktu.

Głóg jest wszędobylski, był więc obecny w farmakopeach różnych narodów, w tym Chin, gdzie do dziś uważany jest za „owoc medyczny”. Tradycyjnie głóg wiązany był z korzystnym działaniem na układ krążenia i serce.

W składzie chemicznym głogu uwagę zwraca obecność licznych witamin (zwłaszcza A, C, B1, B2, D), wapnia (głóg należy do owoców o największej zawartości tego minerału), aminokwasów i białka, pektyn, flawonoidów i terpenoidów, a także różnorodnych kwasów organicznych.

Działanie substancji aktywnych głogu jest wielorakie, aczkolwiek opisy w znakomitej większości pochodzą z badań przedklinicznych. Podejrzewa się więc, że:

  • triterpenoidy mogą mieć działanie przeciwrakowe (za obiecujące autorzy uważają prace nad zastosowaniem głogu we wspieraniu leczenia czerniaka złośliwego);
  • za działanie na układ krążenia odpowiadają najpewniej flawonoidy; w badaniu klinicznym z udziałem chorych na cukrzycę wykazano, że ekstrakt głogu skuteczniej niż placebo obniżał rozkurczowe ciśnienie tętnicze – możliwe, że odbywa się to w mechanizmie ułatwiania rozkurczu naczyń w wyniku zablokowania działania tromboksau A2; nie udało się natomiast w dużym badaniu SPICE wykazać poprawy w zakresie niewydolności serca, mimo doniesień o inotropowym działaniu wyciągów z głogu;
  • w badaniach na zwierzętach odnotowywano poprawę profilu lipidowego i stanu wątroby w sytuacji jej stłuszczenia;
  • obserwowano też działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne;
  • wykazano, że głóg działa antykoagulacyjnie, co może tłumaczyć jego tradycyjne wykorzystanie w miażdżycy, ale oznacza konieczność zachowania ostrożności w razie łączenia preparatów głogu z lekami przeciwzakrzepowymi;
  • obserwowano także (również zgodne z tradycyjnym zastosowaniem w medycynie ludowej) efekty neuroprotekcyjne głogu, które jednak wciąż wymagają potwierdzenia u ludzi, zwłaszcza w aspekcie zapobiegania demencji alzheimerowskiej.

Głóg przeżywa w ramach przemysłu żywieniowego renesans: służy jako surowiec do wyrobu dżemów, napojów, nalewek, past, a nawet octu. Wiele z tych produktów jest „psutych” sztucznymi dodatkami lub cukrem, co powoduje, że przestają być tzw. żywnością funkcjonalną możliwą do wykorzystania w profilaktyce i terapii chorób przewlekłych. W tym celu trzeba wykorzystywać odpowiednio odpowiedzialnie przygotowane produkty. Aby jednak dokładniej poznać walory nutraceutyczne głogu konieczne są dalsze badania, co zdecydowanie podkreślają autorzy omawianej pracy.

Na podstawie
Zhang J, Chai X, Zhao F, Hou G, Meng Q. Food Applications and Potential Health Benefits of Hawthorn. Foods. 2022 Sep 15;11(18):2861. doi: 10.3390/foods11182861. PMID: 36140986; PMCID: PMC9498108.