Zespół włoskich neuronaukowców uważa, że kurkumina może przenikać przez barierę krew-mózg i że dzięki temu jej suplementacja może łagodzić objawy choroby Parkinsona.

W chorobie Parkinsona dochodzi do śmierci komórek nerwowych uczestniczących w skomplikowanej pracy układu jąder podkorowych, zawiadujących m.in. planowaniem ruchów, procesami uczenia się czy funkcji poznawczych. Dlatego obok typowych objawów, z którymi kojarzona jest choroba Parkinsona, czyli drżenia kończyn w spoczynku i spowolnienia czy maskowatości twarzy, występują liczne inne, np. zmiany osobowości, obniżenie nastroju, przeczulica skóry, niestabilność postawy (skłonność do upadków), osłabienie pamięci i spowolnienie myślenia, a nawet łojotok i nadmierna potliwość. Leczenie polega przede wszystkim na uzupełnianiu braków neurotransmitera: dopaminy (umierają neurony „porozumiewające się” głównie za jej pomocą). Terapia taka ma charakter objawowy i tylko spowalnia rozwój choroby. Stąd stałe poszukiwania nowych możliwości ingerencji w patofizjologię procesów prowadzących do śmierci neuronów. 

Wiemy, że proces obumierania komórek nerwowych w chorobie Parkinsona jest związany z nagromadzeniem nieprawidłowych agregatów (złogów) alfa-synuklein, czyli białek regulujących transport pęcherzyków synaptycznych. To samo zjawisko zachodzi także w zakończeniach nerwów w skórze, co wykorzystuje się czasem w celach diagnostycznych (biopsja skóry pozwala wykryć patologiczne złogi białek). I tę właśnie metodę wykorzystano w przedstawianym badaniu klinicznym do monitorowania progresji zmian chorobowych. 

Kurkumina ma działanie przeciwzapalne i, jak się wydaje, neuroprotekcyjne (w badaniach na zwierzętach hamuje przebieg procesów zachodzących w chorobie Parkinsona). Autorzy przedstawianej pracy postanowili sprawdzić, czy da się uzyskać podobny efekt suplementacji kurkuminy u ludzi. 

Do badania włączono 40 chorych z potwierdzoną biopsyjnie synukleinopatią i rozpoznaniem klinicznym choroby Parkinsona. Byli to pacjenci Instytutu Nauk Neurologicznych w Bolonii. Prawie wszyscy otrzymywali typowe leczenie farmakologiczne. Dwudziestu jeden chorych wyraziło zgodę na rozpoczęcie suplementacji kurkuminy w dawce 2 g dziennie, pozostali preferowali zwiększenie dawki dotychczasowych, klasycznych leków i oni stanowili grupę kontrolną. Zastosowany preparat był ekstraktem z kurkumy zawierającym ok. 20 proc. kurkuminoidów w zawiesinie fosfolipidowej. Badanie trwało rok i przez ten czas w grupie otrzymującej kurkuminę nie wolno było zwiększać dawek leków przeciwparkinsonowskich. 

Po roku w grupie kontrolnej odnotowano postęp choroby, we wszystkich skalach klinicznych – i to mimo zwiększania dawek leków. W grupie kurkuminy pogorszenie było widoczne tylko w dwóch skalach, i jego rozmiary było istotnie mniejsze niż w grupie kontrolnej; w dwóch innych nastąpiła niewielka poprawa. W grupie kontrolnej zwiększyło się obładowanie nerwów skórnych patologicznymi agregatami alfa-synuklein, w grupie kurkuminy odnotowano ich niewielką redukcję (wyraźniejszą u osób z niedawnym początkiem choroby). 

Wnioski autorów brzmią następująco. Kurkumina/kurkuminoidy w podawanej postaci:

  • przenikają do układu nerwowego;
  • poprawiają czy też stabilizują przebieg choroby Parkinsona;
  • wykazują tendencję do redukcji obładowania neuronów patologicznymi złogami alfa-synuklein. Ta ostatnia obserwacja może mieć związek z przyłączeniem się kurkuminy do alfa-synuklein i nawet rozpuszczaniem ich agregatów, co obserwowano we wcześniejszych eksperymentach w laboratorium. 

To badanie wspiera hipotezę o neuroprotekcyjnym działaniu kurkuminy i możliwości jej wykorzystania w terapii chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego.

Na podstawie

Donadio V, Incensi A, Rizzo G, Fileccia E, Ventruto F, Riva A, Tiso D, Recchia M, Vacchiano V, Infante R, Petrangolini G, Allegrini P, Avino S, Pantieri R, Mostacci B, Avoni P, Liguori R. The Effect of Curcumin on Idiopathic Parkinson Disease: A Clinical and Skin Biopsy Study. J Neuropathol Exp Neurol. 2022 Jun 20;81(7):545-552. doi: 10.1093/jnen/nlac034. PMID: 35556131; PMCID: PMC9210322.