Skolioza dotyka kilku procent dzieci, częściej dziewczynki niż chłopców. W 1 na 5 przypadków udaje się ustalić przyczyny skrzywienia kręgosłupa (często wtórnie do chorób układu nerwowego lub mięśniowego, lub innych deformacji kostnych), w pozostałych mamy do czynienia z tzw. skoliozą idiopatyczną. Jedna z licznych hipotez zakłada, że udział w rozwoju choroby może mieć uszkodzenie szyszynki i zaburzenia wydzielania melatoniny (melatonina ma wiele funkcji, nie tylko regulację rytmu snu i czuwania; uczestniczy również w procesach kościotworzenia). Tę teorię postanowili zweryfikować lekarze z Rumunii w badaniu klinicznym. Jak zauważyli autorzy, standardowe metody leczenia skoliozy nie uwzględniają ewentualnych zaburzeń metabolicznych, które mogą przyczyniać się do rozwoju lub progresji choroby. 

Celem było sprawdzenie, czy suplementacja kluczowych dla kościotworzenia nutraceutyków – wapnia, witaminy D i melatoniny – wpłynie na przebieg idiopatycznej skoliozy u dzieci. Badanie przeprowadzono u 51 pacjentów oddziału ortopedycznego szpitala dziecięcego im. Grigore Alexandrescu w Bukareszcie (aż 44 to dziewczynki). W badaniu nie mogły wziąć udziału dzieci, które w ostatnim czasie przyjmowały któryś z badanych nutraceutyków. Oprócz testowanej suplementacji stosowano odpowiednie dla stopnia skoliozy leczenie (od rehabilitacji po chirurgiczne). Każdego pacjenta monitorowano przez rok. 

Dawka melatoniny wynosiła 1,5 mg przed zaśnięciem, witaminy D3 2000 j. dziennie, wapnia 600 mg dziennie. Suplementy przyjmowało 26 osób, 25 stanowiło grupę kontrolną.  

Analiza wskazała, że w grupie nieotrzymującej suplementacji nastąpiła progresja choroby mierzona kątem Cobba (metoda umożliwiająca powtarzalną ocenę kąta skrzywienia kręgosłupa i wyrażenie go w stopniach) – o ok. 5 stopni. W grupie otrzymującej witaminę D, melatoninę i wapń odnotowano niewielką redukcję kąta Cobba (o ok. 1 stopień). Wg autorów świadczy to o zahamowaniu (nie o cofnięciu – zbyt mała różnica, i choć istotna w porównaniu z grupą kontrolną, to nieistotna statystycznie w porównaniu z wartością wyjściową) postępu choroby w grupie suplementowanej. Szczegółowa analiza wskazała, że kluczowe znaczenie miało skuteczne wyrównanie niedoboru witaminy D: jeśli udało się to zrobić, kąt Cobba malał, jeśli nie – zwiększał się do poziomu bliskiego średniej dla grupy kontrolnej. 

Wyniki wskazują, jak ważne jest monitorowanie stężenia witaminy D u dzieci ze skoliozą idiopatyczną i skuteczne wyrównywanie ewentualnych niedoborów. Mimo że w analizie autorów poziom wapnia we krwi okazał się najmniej istotny dla efektów klinicznych, uważają oni, że powinno się go przyjmować równolegle z witaminą D (choćby dlatego, że część pacjentów jest zagrożona osteopenią, czyli zbyt małym uwapnieniem kości). 

Zdaniem autorów pracy może istnieć podgrupa chorych na skoliozę idiopatyczną, u których znaczenie w rozwoju choroby mają niedobory witaminy D lub melatoniny. Odpowiednia suplementacja może pomóc hamować postęp skrzywienia kręgosłupa, co jest niezwykle istotne zwłaszcza w okresie dojrzewania, czyli intensywnego wzrastania – tu postępy skrzywienia kręgosłupa są zwykle również duże. 

Na podstawie

Herdea A, Dragomirescu MC, Ulici A, Lungu CN, Charkaoui A. Controlling the Progression of Curvature in Children and Adolescent Idiopathic Scoliosis Following the Administration of Melatonin, Calcium, and Vitamin D. Children (Basel). 2022 May 21;9(5):758. doi: 10.3390/children9050758. PMID: 35626935; PMCID: PMC9140159.