Zaskakujące obserwacje poczynili chińscy lekarze opiekujący się pacjentami z rakiem tarczycy. Ich zdaniem w rozwoju objawów wynikających z niedoboru hormonów tarczycy pośredniczy… mikroflora przewodu pokarmowego. 

Istnienie tzw. osi jelita-tarczyca było już od pewnego czasu postulowane, jednak niecodziennością jest ukazanie jej działania w badaniu klinicznym. Autorzy badali chorych na raka tarczycy, którzy zostali poddani leczeniu operacyjnemu, a następnie terapii radiojodem. Terapia ta ma na celu zniszczenie pozostałości tarczycy (w których mógłby przetrwać nowotwór) za pomocą radioaktywnego izotopu jodu. W tym celu konieczne jest zapewnienie, że pozostałe po operacji fragmenty tarczycy wychwycą odpowiednio dużo radioaktywnego jodu. Aby to nastąpiło, lekarze wstrzymali suplementację hormonów tarczycy (która jest po operacji konieczna, bo wycięty został narząd, który je produkował). Brak hormonów tarczycy uruchamia zwrotnie przysadkę, która wydziela hormon tyreotropowy (TSH) nakazujący komórkom tarczycy wychwytywać jod w celu syntezy tyroksyny i trijodotyroniny. A że równolegle podaje się pacjentowi jod radioaktywny, zapotrzebowanie pozostałych fragmentów tarczycy uzupełniane jest przez izotop jodu, który niszczy tę tkankę i prowadzi do jej obumarcia. 

Brak hormonów tarczycy w fazie leczenia radiojodem wiąże się jednak z występowaniem dokuczliwych objawów, takich jak zmęczenie, zaparcia, przyrost wagi, obrzęk i wzrost stężenia cholesterolu. Klasyczne podręczniki endokrynologii tłumaczą to jasno: są to objawy niedoczynności tarczycy. Jednak chińscy naukowcy podejrzewali, że do ich rozwoju może przyczyniać się dysbioza, postanowili więc sprawdzić tę hipotezę, podając chorym probiotyki. 

W badaniu uczestniczyło 50 pacjentów ze zróżniowanym rakiem tarczycy, których poddano wyżej opisanej procedurze i którzy równocześnie otrzymywali preparat probiotyków albo placebo. Probiotykiem były szczepy Bifidobacterium infantis, Lacidophilus acidophilus, Bacillus cereus i Enterococcus faecalis. 

Okazało się, że przyjmowanie probiotyków wiązało się z mniejszymi powikłaniami pod postacią braku energii życiowej, przyboru wagi, suchości w ustach i zaparć; w tej grupie mniejsze były też zaburzenia lipidowe. Probiotyki przeciwdziałały niekorzystnym zmianom mikroflory jamy ustnej i jelit. Zdaniem autorów zmiany składu mikroflory przewodu pokarmowego korelowały z wyżej wymienionymi objawami tradycyjnie łączonymi z niedoczynnością tarczycy. Wykazano także zmniejszenie ilości toksyn bakteryjnych w krwiobiegu chorych otrzymujących probiotyki, co świadczy o uszczelnianiu nabłonka jelitowego.

Jak tłumaczą te rewolucyjne korelacje autorzy badania? Ich zdaniem za obserwowane efekty probiotyków może odpowiadać ich aktywność enzymatyczna (beta-glukoronidazy i sulfatazy), która uczestniczy w przemianach hormonów tarczycy. To wytłumaczenie wspiera obserwacja, że obie grupy – suplementująca probiotyki i placebo – nie różniły się istotnie w zakresie stężeń hormonów tarczycy, za to osoby z objawami niedoczynności tarczycy często mają cechy dysbiozy. 

Jeśli te hipotezy się potwierdzą, bakterie jelitowe mogą okazać się ogniwem łączącym zaburzenia czynności tarczycy z występowaniem objawów niedoczynności tego narządu, ogniwem, którego istnienia jeszcze nie tak dawno nie podejrzewano…

Na podstawie

Lin B, Zhao F, Liu Y, Wu X, Feng J, Jin X, Yan W, Guo X, Shi S, Li Z, Liu L, Chen H, Wang H, Wang S, Lu Y, Wei Y. Randomized Clinical Trial: Probiotics Alleviated Oral-Gut Microbiota Dysbiosis and Thyroid Hormone Withdrawal-Related Complications in Thyroid Cancer Patients Before Radioiodine Therapy Following Thyroidectomy. Front Endocrinol (Lausanne). 2022 Mar 8;13:834674. doi: 10.3389/fendo.2022.834674. PMID: 35350100; PMCID: PMC8958007.