Gdy po menopauzie ustaje czynność hormonalna jajników, zanika ochronny wpływ estrogenów. Objawem jest m.in. postępujące nasilenie resorpcji kości, które u predestynowanych kobiet może osiągnąć poważne rozmiary, grożące łatwym złamaniem po nawet niewielkim urazie. To choroba zwana osteoporozą. Japońscy naukowcy uważają, że do zapobiegania utracie masy kostnej przydatne mogą być karotenoidy pochodzące z papryki. 

W zapobieganiu utracie masy kostnej po menopauzie wymienia się głównie wapń i witaminę D, białko, czasami wspomina się witaminę C i czasami kolagen. Papryka jest w tym kontekście nowym i wciąż jeszcze słabo zbadanym nutraceutykiem, jednak wyniki japońskiego badania rodzą nadzieję, że może będzie wykorzystywana także i w tej sytuacji. 

Autorzy zauważyli, że w badaniach obserwacyjnych notowano związek między spożyciem papryki i ilością pochodzących z niej karotenoidów we krwi a gęstością mineralną kości (bone mineral density, BMD) i ryzykiem złamań. Postanowili więc sprawdzić, czy faktycznie związki te mogą wpływać na stan kości kobiet po menopauzie. 

Uczestniczkami badania było 100 ogólnie zdrowych kobiet, które przebyły menopauzę, i które podzielono losowo na dwie grupy: jedna otrzymywała suplement zawierający 20 mg ekstraktu z papryki, druga placebo. Obserwacja trwała 24 tygodnie. Autorzy sprawdzali, czy obie grupy będą po tym czasie różnić się pod względem aktywności czy stężenia różnych markerów resorpcji lub wytwarzania tkanki kostnej. 

Tkanka kostna jest cały czas w przebudowie, co oznacza, że stale pracują komórki wytwarzające kość (osteoblasty) oraz ją resorbujące (osteoklasty). Jakość kości (gęstość, wytrzymałość) w dużym stopniu zależy od czynności obu tych rodzajów komórek i od tego, czy oba procesy pozostają w równowadze, czy też przeważa resorpcja. Ponieważ zarówno w trakcie tworzenia kości, jak i jej niszczenia osteoblasty i osteoklasty uwalniają różne substancje, oceniając ich stężenie we krwi umiemy ocenić intensywność obu tych procesów – stąd substancje te nazywają się markerami resorpcji i tworzenia kości. 

W grupie uczestniczek otrzymujących aktywny suplement wykryto istotnie mniejsze stężenie winianoopornej kwaśnej fosfatazy (TRACP-5b), która jest enzymem wydzielanym przez komórki kościogubne (osteoklasty). Może to świadczyć o zmniejszeniu ilości lub aktywności komórek resorbujących kości, co przesuwałoby równowagę w stronę tworzenia kości i może zapobiegać powstaniu osteoporozy i złamaniom. Tłumaczyłoby też związek między spożyciem papryki a gęstością mineralną kości po menopauzie. 

Nie wiadomo, czy te zmiany przełożą się na twarde dane kliniczne (np. częstość złamań), bo w tym celu trzeba by przeprowadzić znacznie dłuższe i większe badania. Nie wiemy też, czy podobne korzyści z suplementacji karotenoidów papryki odniosą mężczyźni (w opisywanym badaniu brały udział wyłącznie kobiety). W badaniach obserwacyjnych spożycie papryki wiązało się z lepszym stanem kości u obu płci, a mężczyźni także chorują na osteoporozę (choć rzadziej niż kobiety), mamy też możliwe wytłumaczenie mechanizmu działania papryki – pozostaje tylko wyczekiwać kolejnych badań nad wpływem papryki na masę kostną. A tymczasem można zadbać o stałe źródło papryki w jadłospisie…

Na podstawie

Umigai N, Kozai Y, Saito T, Takara T. Effects of paprika carotenoid supplementation on bone turnover in postmenopausal women: a randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group comparison study. Food Nutr Res. 2020 Oct 6;64. doi: 10.29219/fnr.v64.4565. PMID: 33240029; PMCID: PMC7672447.