Z wielu badań obserwacyjnych wynika, że dieta bogata w kwasy omega-3 wiąże się z istotnie zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera. Nie dziwne, ponieważ kwasy omega-3 wbudowują się w błony komórek nerwowych, wspomagają czynność synaps, działają przeciwzapalnie, chronią neurony przed przedwczesną śmiercią i zmniejszają obładowanie tkanki nerwowej amyloidem beta – białkiem wiązanym przez naukowców z demencją. Te obserwacje rodziły nadzieje na wykorzystanie kwasów omega-3 w profilaktyce lub nawet leczeniu choroby Alzheimera. 

Nie wiedzieć czemu badania kliniczne z suplementacją nie przyniosły równie spektakularnych wyników. Naukowcy z Keck School of Medicine na Uniwersytecie Południowokalifornijskim (USA) podejrzewają, że przyczyną jest zbyt mała dawka kwasów omega-3 stosowana w tych badaniach. I przeprowadzili eksperyment, który wydaje się potwierdzać ich hipotezę. 

W badaniu wzięły udział 33 osoby, którym zapewniono kompleks witamin B (ponieważ witaminy z grupy B są niezbędne do prawidłowego transportu kwasów omega-3), a następnie podzielono na grupy: jedni otrzymywali nieco ponad 2 gramy kwasu dokozaheksaenowego (DHA) dziennie, drudzy placebo. Po pół roku sprawdzono – za pomocą punkcji lędźwiowej oraz rezonansu magnetycznego – jaka będzie różnica pod względem ilości DHA, EPA (DHA może być przekształcany do kwasu eikozapentaenowego) w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz czy zmienią się parametry objętości struktur mózgu odpowiadających za pamięć i funkcje poznawcze. 

Jak się okazuje, w porównaniu do grupy placebo, 2 g kwasu omega-3 DHA podawane codziennie spowodowały po pół roku zwiększenie ilości tego związku w płynie mózgowo-rdzeniowym o prawie 30%, a EPA o przeszło 40%. Jednak osoby posiadające gen APOE4 (silnie zwiększający ryzyko rozwoju demencji) miały to zjawisko silnie osłabione. Może to tłumaczyć związki między tym genem a demencją: osoby posiadające go „nie umieją” sprawnie wykorzystywać kwasów omega-3 i nie przenoszą ich do tkanki nerwowej w odpowiedniej ilości. 

Być może rozwiązaniem będzie stosowanie większych dawek kwasów omega-3 w prewencji demencji, zwłaszcza u nosicieli APOE4. Hipoteza Amerykanów dość dobrze odpowiada na pytanie, czemu badania z suplementacją „nie wyszły” – stosowano w nich najczęściej dwukrotnie niższe dawki. Czy jednak faktycznie tak jest? To muszą ustalić przyszłe badania. 

Na podstawie

EBioMedicine. 2020 Jul 17;102883. Brain delivery of supplemental docosahexaenoic acid (DHA): A randomized placebo-controlled clinical trial. Isabella C Arellanes