Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) jest tradycyjnie wykorzystywany w medycynie perskiej do leczenia bólu głowy, za którego przyczynę uważa się w tej tradycji złą pracę żołądka i górnego zwieracza przełyku oraz zaburzenia na poziomie ośrodkowego układu nerwowego. Waleriana działa na wszystkie te aspekty i wykazano jej skuteczność w migrenie, stąd pomysł irańskich lekarzy, aby sprawdzić, jak zadziała w napięciowych bólach głowy. 

Napięciowe bóle głowy to najczęstszy typ bólu głowy, ten „zwykły”, „normalny”, niemigrenowy. Nazwa pochodzi od dawnej koncepcji, że przyczyną jest zwiększone napięcie mięśni głowy (dziś wiadomo, że nic się w głowie nie napina, ale nadal nie do końca wiemy, skąd się taki ból głowy bierze). 

Autorzy zaprosili do badania blisko 90 osób (średnia wieku ok. 35 lat) z napięciowymi bólami głowy i podawali im albo walerianę (wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego) w dawce 530 mg dwa razy dziennie albo placebo. 

Efekty widoczne były już po miesiącu. W grupie otrzymującej walerianę stwierdzono (w porównaniu z grupą placebo):

  • znacznie mniejsze utrudnienia codziennych aktywności powodowane bólem głowy;
  • istotną redukcję niesprawności;
  • złagodzenie bólu głowy.

Autorzy przypisują łagodzenie napięciowych bólów głowy działaniu antystresowemu waleriany. Hamuje ona bowiem rozkład enzymatyczny kwasu gamma-aminomasłowego w mózgu, dzięki czemu jest go więcej – a jest on ważnym neurotransmiterem o działaniu uspokajającym. Działa także nasennie, przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie, wykazano też skuteczność waleriany w leczeniu migreny. Autorzy proponują, by dalsze badania kliniczne z walerianą koncentrowały się na dzieciach i nastolatkach, u których częste bóle głowy potrafią być poważnym problemem. 

Na podstawie

Avicenna J Phytomed. 2020 May-Jun;10(3):297-304. Effects of Valeriana officinalis (Valerian) on tension-type headache: A randomized, placebo-controlled, double-blind clinical trial. Azizi H et al.