W przewlekłym zapaleniu zatok mamy do czynienia ze stanem, w którym w błonie śluzowej zatok obocznych nosa na dobre zadomawiają się bakterie. I to zwykle nawet nie jednego szczepu czy gatunku, ale wiele różnych. Trudno je usunąć, nabywają one bowiem oporność na liczne antybiotyki i tworzą całe kolonie w formie biofilmów. Leczenie przewlekłego zapalenia zatok staje się więc nie lada wyzwaniem. Skuteczne wyleczenia mogą po jakimś czasie okazać się tylko pozorne, bo gdy bakterie odbudują swoje kolonie, objawy wrócą. W poszukiwaniu skutecznych metod chorzy sięgają się po płukanki ze srebra koloidalnego, które powszechnie kojarzy się z działaniem antybakteryjnym.

I to właśnie działanie srebra koloidalnego postanowili sprawdzić naukowcy z Australii. W badaniach laboratoryjnych srebro koloidalne wykazuje aktywność przeciw gronkowcom złocistym, w tym szczepom MRSA, czyli opornym na wszystkie antybiotyki z grupy penicylin, czy pałeczce ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa). Są to nad wyraz kłopotliwe, trudne do zwalczania bakterie, odpowiadające za liczne powikłania szpitalne, więc skoro srebro na nie działa, może faktycznie będzie skuteczne wobec niepożądanej flory nosowej?

Lekarze zgromadzili więc 22 pacjentów, którzy przebyli zabiegi endoskopowe w obrębie błony śluzowej zatok i którzy mieli objawy zapalenia zatok obocznych nosa oraz dodatnie wyniki posiewów (czyli rozpoznano zasiedlenie zatok przez bakterie). Połowie przepisano doustne antybiotyki do stosowania przez przez 10-14 dni w połączeniu z płukaniem nosa solą fizjologiczną, a drugiej połowie zalecono płukanki ze srebra koloidalnego (o stężeniu srebra 0,015 mg/ml), również dwa razy dziennie. Skupiono się głównie na ocenie bezpieczeństwa terapii srebrem, sprawdzając m.in. zmiany stężenia tego metalu we krwi, ale nie omieszkano porównać skuteczności obu terapii.

Srebro nie dość, że okazało się bezpieczne (tylko u 4 chorych stwierdzono przemijający wzrost ilości srebra we krwi), to skuteczność miało porównywalną z terapią antybiotykową. Obie grupy bowiem po leczeniu miały podobnego stopnia poprawę w zakresie objawów i stanu błony śluzowej w ponownym badaniu endoskopowym. Antybiotyki doprowadziły do usunięcia bakterii u dwóch osób, srebro u jednej – i jest to główna przewaga antybiotyków obserwowana w tym badaniu. Autorzy uznają jednak leczenie srebrem koloidalnym za na tyle atrakcyjną opcję, że wskazują na konieczność dalszych badań, z innymi stężeniami srebra, które warto by ocenić pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa.

Komentarz

Jak to często bywa, w chorobach trudnych do leczenia skuteczniejsze jest łączenie metod o różnych mechanizmach działania niż poleganie na jednej. I jak to jest w przypadku medycyny komplementarnej, połączenie metody klasycznej i nieklasycznej może okazać się skuteczniejsze niż każda z nich osobno. Srebro działa przeciwbakteryjnie w innych mechanizmach niż wiele różnych antybiotyków, stąd nie dziwią próby jego wykorzystania w płukankach do nosa. Dołączenie ich do leczenia antybiotykowego wydaje się bardzo interesującą opcją, mogącą poprawić skuteczność tej trudnej przecież terapii.

Źródło

Front Microbiol. 2018 Apr 11;9:720. Topical Colloidal Silver for the Treatment of Recalcitrant Chronic Rhinosinusitis. Ooi ML, Richter K, Bennett C, Macias-Valle L, Vreugde S, Psaltis AJ, Wormald PJ.