Indyjscy naukowcy dokonali przeglądu aktualnych i paotencjalnych metod leczenia uciążliwego powikłania choroby Gravesa-Basedowa, czyli wytrzeszczu oczu.

Choroba Graves-Basedowa budzi skojarzenia z tarczycą (i słusznie), ale wbrew pozorom jest chorobą ogólnoustrojową. Nie powinno to dziwić, bo tarczyca reguluje gospodarkę energetyczną przeróżnych narządów i tkanek, ale jest też inny aspekt. Przyczyną choroby jest autoagresja układu odpornościowego, reakcja skierowana przeciwko tarczycy – ale stan zapalny występuje nie tylko w obrębie tego ważnego gruczołu. Pojawia się także w oczodołach, gdzie przyczynia się do rozrostu tkanki i powoduje wypychanie gałek ocznych poza oczodół. Objawia się to jako wytrzeszcz oczu i nazywa się oftalmopatią (albo orbitopatią) tarczycową. Jest ona problemem nie tylko kosmetycznym (trudno zaakceptować zmianę wyglądu), ale i okulistycznym (wytrzeszcz może np. powodować problemy ze zbieżnością gałek ocznych i prowadzić do zeza). Biorąc pod uwagę, że u części chorych wytrzeszcz (lub jego konsekwencje) nie ustępują po opanowaniu czynności tarczycy, nie dziwią poszukiwania nowych metod terapii tego powikłania. Najlepiej innych niż chirurgiczne lub leki immunosupresyjne, które to metody są dziś podstawą leczenia. 

Autorzy dokonali przeglądu badań klinicznych, metaanaliz i przeglądów systematycznych poświęconych temu problemowi, a opublikowanych w latach 1982-2020. Połączyli to z modelem pozwalającym przewidywać, jak powinna wyglądać i zachowywać się cząsteczka aktywna pomagająca opanować tę konkretną reakcję zapalną w oczodole. 

Za dużą nadzieję w terapii wytrzeszczu oczu uznają wprowadzony niedawno na rynek amerykański teprotumumab (przeciwciało monoklonalne). Poszukiwania kandydatów na leki wskazały natomiast kilka naturalnych substancji. Są wśród nich:

  • kurkumina
  • witaferyna A (substancja aktywna witanii ospałej, czyli ashwagandy)
  • resweratrol
  • skopolamina
  • kwercetyna
  • berberyna.

Mają one zdolność neutralizacji wydzielania hialuronianu i w ten sposób mogą ułatwiać leczenie orbitopatii. To właśnie kwas hialuronowy wydzielany w zbyt dużych ilościach do oczodołu przez fibroblasty, z uwagi na właściwość wiązania wody,  ma być zdaniem autorów w największym stopniu odpowiedzialny za wzrost objętości tkanek oczodołu i wypychanie gałek ocznych. 

Autorzy wskazują, że cząsteczki te powinny zostać przebadane pod kątem pomocy pacjentom z oftalmopatią tarczycową – równolegle z udoskonalaniem metod chirurgicznych i poszukiwaniem nowych leków biologicznych. 

Na koniec warto wspomnieć, że oftalmopatia tarczycowa bardzo silnie związana jest z trzema elementami stylu życia:

  • paleniem tytoniu;
  • cholesterolem;
  • cukrzycą. 

Silnie wskazane jest zatem przejście na dietę z dużą przewagą warzyw, regularna aktywność fizyczna oraz zaprzestanie palenia. 

Na podstawie

Curr Eye Res. 2020 Jun 21:1-17. Clinical Management and Therapeutic Strategies for the Thyroid-Associated Ophthalmopathy: Current and Future Perspectives. Mishra S et al.