Koenzym Q10 w reumatologii

Przeprowadzony przez autorów z Brazylii przegląd badań poświęconych wykorzystaniu koenzymu Q10 w leczeniu chorób reumatycznych przynosi interesujące wskazówki co do możliwego wykorzystania tego nutraceutyku w ramach wspierania klasycznych terapii. Badań przeprowadzono stosunkowo niewiele, mimo, jak się wydaje, potencjalnej skuteczności tego nutraceutyku.

Za ideą wykorzystania koenzymu Q10 w chorobach reumatycznych stoi po pierwsze jego działania antyoksydacyjne (a przewlekły proces zapalny nierozłącznie wiąże się z generowaniem wolnych rodników i nasileniem stresu oksydacyjnego), a po drugie, usprawnianie wytwarzania energii w komórkach (co może mieć znaczenie dla poprawy funkcjonowania komórek w obszarach objętych zapaleniem).  

Autorzy uwzględnili prace prowadzone od 1966 do 2023 r. Znaleziono 20 badań z udziałem zaledwie 483 pacjentów. Piętnaście dotyczyło fibromialgii, trzy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i dwa zespołu antyfosfolipidowego. 

Suplementacja koenzymu Q10 w RZS wiązała się z:

• poprawą aktywności choroby;
• zmniejszeniem OB;
• redukcją stężenia cytokin prozapalnych i malonylodialdehydu (marker uszkodzenia błon komórkowych).

Zespół antyfosfolipidowy to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy produkuje przeciwciała skierowane przeciwko fosfolipidom obecnym w błonach komórkowych. Te przeciwciała mogą prowadzić do zakrzepicy (a więc i udarów, zawałów) i utraty ciąży. 

W zespole antyfosfolipidowym w związku z suplementacją koenzymu Q10 obserwowano:

•  poprawę czynności śródbłonka;
•  redukcję stężenia mediatorów zapalenia.

Fibromialgia charakteryzuje się bólami mięśni, nieustępującym zmęczeniem, trudnościami w koncentracji i zaburzeniami snu. Przyczyna choroby jest nieznana, wiąże się ją m.in. z przewlekłym stanem zapalnym układu nerwowego w wyniku zakażenia wirusowego i zmianami percepcji bólu. 

W fibromialgii w większości badań z użyciem koenzymu Q10 obserwowano:

•  redukcję bólu i liczby punktów spustowych bólu;
•  redukcję zmęczenia;
•  poprawę snu;
•  poprawę nastroju;
•  zmniejszenie ciężkości choroby. 

Jak się wydaje, koenzym Q10 mógłby być potencjalnym wsparciem nutraceutycznym chorób reumatycznych, konieczne są jednak dalsze badania z większymi grupami pacjentów, nie tylko z wymienionymi jednostkami chorobowymi. Choroby reumatyczne to liczna grupa schorzeń, często przewlekłych, trudnych do leczenia i wyleczenia. W reumatologii wykorzystuje się różnorodne metody terapii (nie tylko farmakoterapię, ale też rehabilitację, leczenie polem magnetycznym, prądem, ciepłem, zimnem, hydroterapię, balneoterapię i in.), ponieważ przydatne jest każde skuteczne wsparcie standardowej terapii, również prowadzone z uwzględnieniem diety i nutraceutyków. 

Na podstawie

Freire de Carvalho J, Skare T. Coenzyme Q10 supplementation in rheumatic diseases: A systematic review. Clin Nutr ESPEN. 2024 Feb;59:63-69. doi: 10.1016/j.clnesp.2023.11.016. Epub 2023 Nov 27. PMID: 38220408.