Trójka naukowców, w tym doc. Harri Hemilä, fiński lekarz zajmujący się m.in. badaniami naukowymi nad witaminą C, opublikował wnioski z metaanalizy, które sugerują, że witamina ta może być przydatna w leczeniu niewydolności serca. 

Niewydolność serca to stan, w którym choroba serca jest na tyle zaawansowana, że narząd ten nie jest w stanie sprostać zadaniu dostarczania do narządów i odbierania z nich odpowiedniej ilości krwi. Objawia się to dusznością (sygnał braku wystarczającej ilości tlenu we krwi), obrzękami, zmęczeniem, czasem bólem w klatce piersiowej – a podobne objawy może dawać niedobór witaminy C. Co więcej, chorzy z niewydolnością serca często mają zmniejszone zasoby witaminy C, nawet mimo zawartości w diecie podobnej, jak u ludzi zdrowych. Czyżby zatem oba stany mogły potęgować swoje objawy, niewydolność serca usposabiała do niedoboru witaminy C, a uzupełnienie niedoboru witaminy C działało leczniczo? Tak sugerują badania na zwierzętach i taką hipotezę weryfikowali autorzy, analizując wyniki dostępnych badań z udziałem ludzi.

Zidentyfikowano 12 prac, w których podawano witaminę C i równolegle oceniano wydolność serca za pomocą frakcji wyrzutowej lewej komory serca (LVEF). Jest to jeden z ważniejszych parametrów świadczących o prawidłowej lub nieprawidłowej pracy serca: wyraża on w procentach objętość krwi, jaką udaje się „wypchnąć” z lewej komory w czasie skurczu. Jeśil wynosi >50%, przyjmuje się, że serce kurczy się prawidłowo, wartość <40% świadczy o niewydolności. Połowa analizowanych badań obejmowała 246 chorych na serce, druga połowa: 177 osób bez choroby serca. W pierwszej populacji witamina C zwiększała frakcję wyrzutową o ok. 12 proc., w drugiej o ok. 5 proc. 

Dalsza analiza wskazała, że im gorszą kurczliwość serca mieli chorzy, tym lepszą poprawę przynosiła witamina C, a korzystny wpływ witaminy C na LVEF zanikał dopiero przy wartościach tego wskaźnika wynoszących ok. 70% (czyli typowych dla zdrowych osób). 

Autorzy wnioskują o prowadzenie kolejnych badań z większymi grupami osób i poważnie upośledzoną funkcją serca, aby dokładniej ocenić działanie witaminy C w tej chorobie. Warto zwłaszcza wypróbować różne dawki i różne drogi podania. 

Wśród licznych działań witaminy C znajduje się i wpływ na układ krążenia: witamina C uczestniczy w syntezie amin katecholowych, tlenku azotu, dezaktywacji peptydów wazoaktywnych, poprawia czynność śródbłonka, umożliwia także zmiany aktywności licznych genów (działanie epigenetyczne). Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne rekomenduje witaminę C wśród nutraceutyków obniżających ciśnienie tętnicze. Badania przedkliniczne wskazują, że witamina C zmniejsza skutki tzw. ogłuszenia mięśnia sercowego w ostrym uszkodzeniu tego narządu. Istnieje więc podłoże fizjologiczne skutecznego działania witaminy C w niewydolności serca. 

Na podstawie

Hemilä H, Chalker E, de Man AME. Vitamin C May Improve Left Ventricular Ejection Fraction: A Meta-Analysis. Front Cardiovasc Med. 2022 Feb 25;9:789729. doi: 10.3389/fcvm.2022.789729. PMID: 35282368; PMCID: PMC8913583.