Kwas alfa-liponowy jest skuteczny w leczeniu bólu towarzyszącego neuropatii cukrzycowej. Czy będzie równie skuteczny w zwalczaniu bólu  o innej (nieznanej) przyczynie? Takie pytanie zadali sobie włoscy naukowcy. Wyniki ich pracy pozwalają przypuszczać, że tak. 

Autorzy przeprowadzili badanie kliniczne z udziałem 210 osób cierpiących z powodu różnych bólów o nieznanej przyczynie (w tym 57 z bólem neuropatycznym, 141 z bólem stawów i 12 z bólami mięśni o charakterze fibromialgii). Byli to chorzy, u których konieczne było zastosowanie innych metod zwalczania bólu niż typowe leki I rzutu (przeciwzapalne, paracetamol) i II rzutu (słabe opioidy). 

Uczestników przydzielono do jednej z trzech grup: w dwóch podawano przez 2 miesiące kwas alfa-liponowy, w dawkach odpowiednio 400 i 800 mg dziennie, w trzeciej placebo. Weryfikowano subiektywne odczucia związane z bólem na początku i pod koniec okresu obserwacji, monitorowano też ewentualne działania niepożądane terapii. 

Suplementacja kwasu alfa-liponowego nie wpłynęła na glikemię (co oznacza, że nutraceutyk ten nie wpływał na parametry metabolizmu węglowodanów u osób bez cukrzycy). Mimo to istotnie zredukowała, w stosunku do placebo, punktację w skalach oceniających nasilenie bólu (NRS i VAS). Skuteczne okazały się obie dawki (większa skuteczniejsza), zarówno w bólu neuropatycznym, jak i bólu stawów. W przypadku fibromialgii zmniejszenie bólu po zastosowaniu kwasu alfa-liponowego odczuli mężczyźni (zjawisko trudne do wytłumaczenia na podstawie jednego badania, być może związane z odmienną farmakokinetyką u obu płci). 

Ból neuropatyczny powstaje wskutek uszkodzenia układu nerwowego. Nieprawidłowa czynność nerwów skutkuje pojawieniem się uczucia bólu mimo braku uszkodzeń unerwianych przez nie obszarów. Typową, choć nie jedyną przyczyną, jest cukrzyca (nerwy uszkadza przewlekle zwiększone stężenie glukozy). Innymi przyczynami mogą być urazy nerwów, ich uciśnięcie (np. przez guz), reakcja zapalna, niestety dość często nie udaje się ustalić przyczyny. Zwykle ból taki nie reaguje na typowe leki przeciwbólowe i trzeba stosować substancje o bezpośrednim wpływie na układ nerwowy (np. leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe). Te jednak mają ograniczoną skuteczność i nie są pozbawione działań niepożądanych. 

Z uwagi na trudności w zwalczaniu bólu o nieznanej przyczynie, czy to neuropatycznego, czy bólu stawów, można rozważać wsparcie terapii za pomocą suplementacji kwasu alfa-liponowego. Jest to substancja uczestnicząca w obronie przed stresem oksydacyjnym, naprawie kwasów nukleinowych oraz białek, ma działanie przeciwzapalne i chelatujące metale ciężkie. Podejrzewa się, że właściwości te mogą odpowiadać za działanie przeciwbólowe uwidocznione m.in. w bólach krzyża czy zespole cieśni nadgarstka. Zdaniem autorów suplementację kwasu alfa-liponowego mogą rozważać u swoich pacjentów zarówno lekarze rodzinni, jak i specjaliści innych dziedzin, mający do czynienia z bólem o nieznanej przyczynie. 

Na podstawie

Esposito C, Ugo Garzarella E, Santarcangelo C, Di Minno A, Dacrema M, Sacchi R, Piccinocchi G, Piccinocchi R, Daglia M. Safety and efficacy of alpha-lipoic acid oral supplementation in the reduction of pain with unknown etiology: A monocentric, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Biomed Pharmacother. 2021 Dec;144:112308. doi: 10.1016/j.biopha.2021.112308. Epub 2021 Oct 12. PMID: 34649217.