Specjaliści oftalmologii, żywienia i medycyny wewnętrznej z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davos (USA) uważają, że regularne spożycie jagód goji (owoców kolcowoju szkarłatnego) może zapobiegać lub spowalniać rozwój częstej i poważnej choroby oczu, czyli związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki. 

Zwyrodnienie plamki żółtej to uszkodzenie centralnego regionu siatkówki, w którym zgromadzona jest szczególnie duża ilość elementów światłoczułych (fotoreceptorów). Choroba jest typowa dla zaawansowanego wieku (ujawnia się najczęściej po 50 r.ż.) i, jak się uważa, jest skutkiem długiego narażenia na światło słoneczne (które generuje wolne rodniki powodujące kumulujące się latami mikrouszkodzenia). Prowadzi początkowo do niewyraźnego obrazu w centralnej części pola widzenia, a po dłuższym czasie nawet do ślepoty. Choroba dotyka poważnie nawet 1 na 5 osób w zaawansowanym wieku. 

Idea zapobiegania zwyrodnieniu plamki związanemu z wiekiem zakłada m.in. ograniczenie kontaktu z intensywnym światłem (np. dzięki noszeniu okularów przeciwsłonecznych), leczenie czestych chorób ogólnoustrojowych mogących pogarszać stan narządu wzroku (np. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy) lub suplementację żywieniową, np. antyoksydantów gromadzących się preferencyjnie w siatkówce. Do tych ostatnich należą luteina, zeaksantyna i antocyjaniny z ciemnych owoców jagodowych. Duże stężenie antyoksydantów w siatkówce przeciwdziała zgubnemu działaniu promieni świetlnych i ma dodatkowo działanie przeciwzapalne, co przekłada się na losy narządu wzroku i co wykazano w dużych badaniach klinicznych AREDS. Jagody goji zawierają stosunkowo duże ilości zeaksantyny i innych karotenoidów, mało jest w nich natomiast luteiny. 

Autorzy przedstawianej pracy postanowili sprawdzić, czy dieta bogata w jagody goji (owoce kolcowoju szkarłatnego) zapewni odpowiednią ilość luteiny i zeaksantyny, taką, którą uda się wykryć w obrębie plamki żółtej. Przeprowadzili więc niewielkie badanie, z udziałem 27 ochotników (w wieku 45-65 lat), którzy przez 90 dni spożywali przez 5 dni w tygodniu 28 g jagód goji lub suplement zawierający 6 mg luteiny i 4 mg zeaksantyny. 

Wyniki okazały się dość zaskakujące, bo jagody goji okazały się przewyższać suplement pod każdym względem. W grupie jagód goji odnotowano zwiększoną gęstość barwnika w plamce żółtej (co świadczy o tym, że zgodnie z intencją zwiększono w niej zawartość pożądanych substancji), co potwierdzono także zwiększeniem ilości karotenoidów w skórze. Tymczasem ani pierwszej, ani drugiej zmiany nie odnotowano w grupie otrzymującej suplement. 

Wniosków z badania jest kilka. Po pierwsze, spożycie jagód goji nawet u zdrowych osób w sile wieku wpływa na stan oczu. Można to zjawisko próbować następnie wykorzystywać u osób z grupy ryzyka AMD lub z pierwszymi objawami choroby. Po drugie, istnieje korelacja między zawartością karotenoidów w skórze i w gałce ocznej, co być może uda się wykorzystać w celach diagnostycznych lub do oceny ryzyka AMD. Po trzecie, trzeba zbadać, czy sama zeaksantyna wystarcza do skutecznej prewencji choroby siatkówki. To wszystko wymaga przeprowadzenia kolejnych badań. 

Autorzy nie ustosunkowali się natomiast do zjawiska braku wpływu suplementacji z luteiną i zeaksantyną na badane parametry. Może to wynikać ze zbyt małej dawki, zbyt krótkiego czasu suplementacji lub problemu ze składem suplementu. Tak czy inaczej, jagody goji okazują się skutecznie wspierać stan narządu wzroku u osób w średnim wieku, co może przełożyć się po latach na zdolność widzenia i co wymaga dalszych badań. 

Na podstawie

Li X, Holt RR, Keen CL, Morse LS, Yiu G, Hackman RM. Goji Berry Intake Increases Macular Pigment Optical Density in Healthy Adults: A Randomized Pilot Trial. Nutrients. 2021 Dec 9;13(12):4409. doi: 10.3390/nu13124409. PMID: 34959963; PMCID: PMC8708314.