Które nutraceutyki pomagają w cukrzycy?

Naukowcy z Uniwersytetu w Southampton (Wielka Brytania) postanowili ustalić, które z naturalnych produktów mają najsilniejsze działanie wspierające metabolizm w cukrzycy typu 2. 

W tym celu autorzy dokonali przeglądu metaanaliz badań klinicznych, w ramach których oceniano wpływ poszczególnych nutraceutyków na poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c) lub glikemii na czczo. Ten pierwszy parametr to w istocie odsetek cząsteczek hemoglobiny, do których została przyłączona niejako „siłowo” glukoza (przez to, że była obecna w nadmiarze w surowicy), a ponieważ krwinka czerwona krąży z krwią przez ok. 3 miesiące, uznaje się, że HbA1c świadczy o przeciętnym wyrównaniu cukrzycy w takim właśnie czasie (im większy odsetek HbA1c, tym gorsza była kontrola stężenia glukozy we krwi w ostatnich 3 miesiącach). Drugi parametr pozwala zgrubnie szacować obecny stan insulinooporności i wydolności trzustki (im wyższe stężenie glukozy na czczo, tym poważniejsze zaburzenia metabolizmu węglowodanów). 

Autorzy omawianego opracowania wyszukali 25 metaanaliz, w których oceniono 18 naturalnych produktów pod kątem ich wpływu na metabolizm cukrów. Najsilniejszy efekt wywierały: 

  • żel aloesowy;
  • błonnik z babki płesznik;
  • kozieradka (tak na marginesie, kozieradka pojawiła się wśród remediów na cukrzycę wspominanych przez wielkiego arabskiego lekarza Awicennę ok. XI w.).

Te trzy produkty pozwoliły obniżyć HbA1c o ok. 0,85-1 pkt. proc. (to całkiem sporo, biorąc pod uwagę, że prawidłowy poziom HbA1c wynosi 4-6%, a u chorych na cukrzycę powinien być mniejszy niż 6,5%). W dalszej kolejności znalazły się czarnuszka siewna, traganek błoniasty i dwie mieszanki ziół chińskich (Jinqi Jiangtang, Gegen Qinlian). Te produkty powodowały redukcję HbA1c o więcej niż 0,5 pkt. proc. 

Kolejne nutraceutyki nie miały aż tak wielkiego wpływu na poziom hemoglobiny glikowanej, choć nadał był on statystycznie istotny. W tej grupie znalazł się m.in. cynamon, oliwa, imbir. 

Nieskuteczne okazały się zielona herbata i żeń-szeń, natomiast w przypadku cynamonu i przepękli ogórkowatej różne analizy przyniosły odmienne wyniki. 

Jeśli chodzi o redukcję glikemii na czczo, to najskuteczniejsze były (i mniej kontrowersji wzbudzały): 

  • błonnik z babki płesznik;
  • żel aloesowy;
  • cynamon;
  • pokrzywa;
  • czarnuszka siewna;
  • traganek błoniasty;
  • przepękla ogórkowata;
  • mieszanki ziół chińskich.

Jak widać, niewiele nutraceutyków doczekało się wystarczająco wielu badań klinicznych w kontekście cukrzycy typu 2, by powstały metaanalizy. Nie wszystkie badania były też prowadzone wystarczająco długo (potrzeba więcej niż 3 miesięcy, by wiarygodnie ocenić wpływ interwencji żywieniowej na HbA1c). Już jednak można wskazać, że co najmniej kilka nutraceutyków ma ewidentny wpływ metaboliczny, który można wykorzystać do wsparcia leczenia cukrzycy. Ta lista może stać się niezwykle przydatna lekarzom, którzy chcą odpowiedzieć na potrzeby pacjentów związane z przyjmowaniem nie tylko klasycznych leków przeciwcukrzycowych, ale także nutraceutyków wspierających działanie tych pierwszych. 

Na podstawie

Willcox ML, Elugbaju C, Al-Anbaki M, Lown M, Graz B. Effectiveness of Medicinal Plants for Glycaemic Control in Type 2 Diabetes: An Overview of Meta-Analyses of Clinical Trials. Front Pharmacol. 2021 Nov 26;12:777561. doi: 10.3389/fphar.2021.777561. PMID: 34899340; PMCID: PMC8662558.