Jakie znaczenie ma bakterioterapia w kontekście leczenia operacyjnego w chorobie nowotworowej? Na to pytanie postanowili odpowiedzieć autorzy z Australii, Kanady i USA. Dokonali w tym celu przeglądu wyników 36 randomizowanych badań klinicznych – wyniki są zachęcające, choć wskazują też, że leczenie takie wymaga dużej rozwagi i ostrożności. 

W chirurgii suplementacja probiotyków ma służyć przede wszystkim zapobieganiu infekcjom pooperacyjnym. Zakażenia takie utrudniają rekonwalescencję i wydłużają pobyt w szpitalu. Dobroczynne bakterie jelitowe utrudniają rozwój patogenów, uszczelniają barierę jelitową i wspierają czynność układu odpornościowego, niezwykle istotną również w procesach regeneracji. 

Jest w tym jednak i pewien haczyk: probiotyki są uważane za bezpieczne w suplementacji, ale niekonieczne dotyczy to osób z upośledzeniem odporności, a do takich mogą należeć pacjenci z chorobą nowotworową. Co więcej, różne szczepy bakterii mogą w tej grupie owocować różnymi skutkami, ponieważ osłabiony układ odpornościowy gorzej kontroluje stan mikroflory jelitowej i mogą ujawnić się różnice w zachowaniu się poszczególnych szczepów bakterii, które zwykle są nieistotne u osób „zdrowszych”. 

Z przeglądu dokonanego przez autorów wynika, że:

  • w części badań probiotyki faktycznie zmniejszały częstość infekcji pooperacyjnych; w większości ujawniał się trend w tym kierunku, natomiast w mniej więcej jednej szóstej trend był przeciwny – nie pozwala to wysnuć ostatecznych wniosków, ale nakazuje rozwagę w stosowaniu bakterioterapii, poprzedzoną oceną indywidualnego stanu pacjenta;
  • w kilku badaniach obserwowano natomiast istotne skrócenie leczenia przeciwbakteryjnego po operacji (tu nie obserwowano przeciwnych trendów) – wskazuje to na rzeczywiste wspomaganie czynności układu odpornościowego przez probiotyki;
  • większość badań sugeruje, że podawanie probiotyków wiąże się z krótszym pobytem w szpitalu, choć istotność statystyczną osiągnięto w zaledwie kilku z nich;
  • do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych bakterioterapii należały wzdęcia i nudności; nie jest jasne, czy podawanie probiotyków może wywołać biegunkę (w jednym z badań stwierdzono silny trend w tym kierunku, jednak bez istotności statystycznej);
  • problemem w zbiorczej interpretacji tego typu badań jest m.in. spora różnorodność stosowanych preparatów: mogą zawierać więcej niż jeden szczep lub przeciwnie, tylko jeden rodzaj bakterii, być łączone z prebiotykami lub nie, wreszcie czasami są podawane przed, a czasami po operacji – mimo to, za najbardziej obiecujące autorzy uznali połączenia Lactobacillus acidophilus LA-5 z Lactobacillus plantarum, Bifidobacterium lactis BB-12 oraz drożdżami Saccharomyces boulardii. 

Na podstawie

Cogo E, Elsayed M, Liang V, Cooley K, Guerin C, Psihogios A, Papadogianis P. Probiotics Evaluation in Oncological Surgery: A Systematic Review of 36 Randomized Controlled Trials Assessing 21 Diverse Formulations. Curr Oncol. 2021 Dec 7;28(6):5192-5214. doi: 10.3390/curroncol28060435. PMID: 34940074; PMCID: PMC8700227.