Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że większość z nas na przestrzeni życia co najmniej raz doświadczy poważnego bólu pleców. Najlepszy dowód to liczba emitowanych w telewizji reklam różnych kremów i maści na tę przypadłość. Tymczasem warto pamiętać także o znanym od kilkudziesięciu lat sposobie walki z bólem krzyża, czyli suplementacji witamin z grupy B.

Przyczyny bólu krzyża są niejednokrotnie złożone i wcale niełatwe do usunięcia. Istotną rolę grają tu osłabienie mięśni przykręgosłupowych, zwyrodnienia czy wreszcie patologiczne uwrażliwienie neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym (mogą w nim zajść takie zmiany, w wyniku których komórki nerwowe staną się „zbyt chętne” do wysyłania sygnałów bólowych).

Leków na ból krzyża wykorzystuje się mnóstwo. Od niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przez leki zwiotczające mięśnie, wreszcie opioidy, czyli leki narkotyczne, aż po leki niekojarzone powszechnie z działaniem przeciwbólowym, za to łagodzące przesyłanie impulsów w komórkach nerwowych (np. benzodiazepiny). Ich silne działanie rodzi jednak problemy związane czy to z działaniami ubocznymi (np. senność, krwawienia), interakcjami czy ryzykiem uzależnienia. Warto przejąć się zatem działaniami niefarmakologicznymi (masaże, trening, zwłaszcza pływanie, rehabilitacja), jak również pamiętać o znanym od kilkudziesięciu lat sposobie zwalczania bólu krzyża, czyli terapeutycznych dawkach witamin z grupy B (B1 + B6 + B12).

I ten właśnie sposób postanowili zweryfikować autorzy wzmiankowanej metaanalizy. Wybrali 5 badań klinicznych, w których porównywano skuteczność dołączenia witamin z grupy B do leczenia lekiem przeciwzapalnym diklofenakiem. Analiza wskazała, że takie leczenie łączone w bólu krzyża skracało czas choroby o mniej więcej połowę, bez zwiększania ryzyka działań ubocznych – zwłaszcza jeśli witaminy były podawane doustnie.

Pewne działania niepożądane pojawiały się przy długotrwałym stosowaniu witamin w dużych dawkach (dawki lecznicze witamin powinny być stosowane pod kontrolą lekarską). W ocenianych badaniach klinicznych witaminę B1 i B6 stosowano w dawkach 100-300 mg dziennie, witaminę B12 natomiast w dawkach 0,4-2 mg dziennie.

Nie wiemy do końca, skąd efekt przeciwbólowy witamin z grupy B. Próbuje się go tłumaczyć działaniem antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym, aktywacją specyficznych receptorów czy modulacją działania kanałów jonowych w komórkach nerwowych, a nawet wpływem na wewnętrzne procesy budowy białek w neuronach.

Autorzy zalecają, by to działanie witamin z grupy B sprawdzić w innych rodzajach bólu. Jest to interwencja skuteczna i tania, i może przynieść ulgę setkom tysięcy osób – a równolegle pozwoli zmniejszyć zapotrzebowanie na leki, których działania uboczne skłaniają do poszukiwania innych metod zwalczania bólu.
Na podstawie

Pain Med. 2019 Sep 16. pii: pnz216. Effect of Combined Diclofenac and B Vitamins (Thiamine, Pyridoxine, and Cyanocobalamin) for Low Back Pain Management: Systematic Review and Meta-analysis. Calderon-Ospina CA, Nava-Mesa MO, Arbeláez Ariza CE.