U chorych na cukrzycę z nadciśnieniem tętniczym bardzo często występuje miażdżyca tętnicy siatkówki oka – brzmi wniosek z dużego chińskiego badania przekrojowego. I nie jest to niczym dziwnym, bo retinopatia cukrzycowa (uszkodzenie naczyń siatkówki) jest typowym powikłaniem cukrzycy, zwłaszcza długoletniej. Ciekawostką jest natomiast fakt, że suplementacja kwasu foliowego u tych osób, które dodatkowo miały podwyższoną homocysteinę, wiązała się z poważną redukcją zmian na dnie oka – ale tylko u kobiet.
Cukrzyca typu 2 jest w zasadzie synonimem miażdżycy. Wieloletnia zła kontrola stężenia glukozy, dodatkowo jeszcze nadciśnienie tętnicze i stres oksydacyjny powodują, że w tętnicach dość szybko rozwijają się zmiany miażdżycowe. Nie było łatwo jednak ustalić, u kogo w jakim stopniu naczynia zostały uszkodzone, dopóki nie wykryto, że zaglądając oftalmoskopem na dno oka, całkiem nieźle można ocenić stopień choroby w naczyniach siatkówki. Wkrótce okazało się też, że stopień ich uszkodzenia koreluje z nasileniem zmian miażdżycowych w dużych tętnicach, np. wieńcowych. Badanie dna oka włączono więc do niezbędnych badań przeprowadzanych regularnie w celu oceny stanu zdrowia chorych na cukrzycę – aby móc odpowiednio wcześnie wykryć rozwijającą się miażdżycę (nie mówiąc o tym, że sama miażdżyca tętnic siatkówki silnie ogranicza dostęp tlenu do komórek tego narządu i wiąże się z postępującym pogorszeniem wzroku, do ślepoty włącznie).
W badaniu China Stroke Primary Prevention Trial uczestniczyło przeszło 20 tys. osób, a badaczy wybrali z nich blisko 2200 z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą – czyli najbardziej zagrożonych rozwojem miażdżycy. Przez 5 lat uczestnicy ci otrzymywali albo tylko enalapril (lek przeciwnadciśnieniowy), albo tenże lek wraz z kwasem foliowym.
Miażdżycę tętnic siatkówki stwierdzono u olbrzymiego odsetka (prawie 80 proc.) tych chorych. Średnie stężenie homocysteiny, jak można się było spodziewać, było niższe u tych, którzy otrzymywali kwas foliowy. Jednak gdy porównano częstość miażdżycy tętnic siatkówki u kobiet otrzymujących i nieotrzymujących kwasu foliowego, ale z hiperhomocysteinemią (> 15 μmol/l), okazało się, że u tych drugich ryzyko wystąpienia choroby było przeszło trzykrotnie mniejsze.
U mężczyzn kwas foliowy nie wykazywał takiego działania.
Źródło
Front Pharmacol. 2018 Oct 30;9:1159. Association Between Folic Acid Supplementation and Retinal Atherosclerosis in Chinese Adults With Hypertension Complicated by Diabetes Mellitus. Meng Y
Instytut Integracji Medycyny 