Piwosze mawiają, że piwo jest dobre na wszystko. I o ile nadmiar alkoholu prędzej osłabi naszą odporność niż wzmocni, to z chmielem sprawa ma się już zupełnie inaczej. Dodawany jest do piwa nie tyko ze względu na właściwości smakowe, ale również w celu zabezpieczania brzeczki przed infekcją bakteryjną. Jest bowiem bogaty w alfa-aminokwasy, które uszkadzają błonę komórkową bakterii, i ksantohumol, który działa z siłą porównywalną do antybiotyków [1]. Dziś dzięki pracy włoskich naukowców dowiadujemy się, że chmiel ma także właściwości antywirusowe. 

Autorzy eksperymentu sprawdzili działanie wyciągu z szyszek chmielowych w laboratorium, używając hodowli ludzkich komórek, które poddawano ekspozycji na wirusy grypy (trzy wirusy grypy typu A oraz wirus ptasiej grypy). Najpierw jednak ustalono, jakie stężenie wyciągu z chmielu będzie bezpieczne (tzn. nie wywoła śmierci badanych komórek). Jak wszystkie działające substancje aktywne, także i chmiel bowiem ma dawkę, która zamiast pomagać – szkodzi. Potem dopiero sprawdzano, jak zadziała dodanie wyciągu do hodowli komórkowych na różnych etapach zakażenia.

Bardzo ciekawa okazała się obserwacja, że zastosowanie chmielu przed zakażeniem nie powoduje żadnych istotnych działań. Wynika z tego, że chmiel nie ma działania profilaktycznego, przynajmniej jeśli chodzi o ochronę komórek przed zakażeniem. Dopiero aplikacja wyciągu z chmielu już po zakażeniu komórek wpływała na przebieg zakażenia – obserwowano zmniejszenie ilości wirusów uwalnianych przez zakażone komórki, i ta redukcja sięgała nawet kilkudziesięciu procent! To z kolei wskazuje na efekt ochrony przed zakażeniem.

Dalsze analizy wskazały, że substancje, w które bogaty był wyciąg z chmielu, prawdopodobnie wbudowują się w otoczkę wirusa i prowadzą do jego uszkodzenia, ale jest też i drugi mechanizm: we wnętrzu komórek mogą blokować podróż wirusa do jądra komórkowego, uniemożliwiając przejęcie kontroli nad działaniem komórki i syntezę potomnych wirusów. To jeszcze nie wszystko – autorzy badań wykazali, że chmiel przywraca zaburzoną przez wirus grypy równowagę oksydo-redukcyjną (np. zwiększając poziom glutationu, który ulega wyczerpaniu w związku z infekcją wirusową). Silne działanie antyutleniające chmielu powoduje, że w komórkach hamowane są mechanizmy, które sprzyjają namnażaniu wirusów grypy, a same komórki stają się odporniejsze na uszkodzenia (np. zmniejsza się peroksydacja lipidów i uszkodzenia błon komórkowych).

Autorzy, zastanawiając się, który ze składników chmielu odpowiada za tak wielokierunkowe właściwości przeciwgrypowe, wskazują na rutynę i kwercetynę, kwas galusowy oraz kwas syryngowy. Niewykluczone jednak, że istotne jest działanie całego, bogatego kompleksu związków chemicznych.

Źródła

APMIS. 2017 Nov;125(11):1033-1038. Strong antimicrobial activity of xanthohumol and other derivatives from hops (Humulus lupulus L.) on gut anaerobic bacteria. Cermak P, Olsovska J, Mikyska A, Dusek M, Kadleckova Z, Vanicek J, Nyc O, Sigler K, Bostikova V, Bostik P.

Oxid Med Cell Longev. 2018 Jul 24;2018:5919237. Antiviral and Antioxidant Activity of a Hydroalcoholic Extract from Humulus lupulus L. Di Sotto A, Checconi P, Celestino I, Locatelli M, Carissimi S, De Angelis M, Rossi V, Limongi D, Toniolo C, Martinoli L, Di Giacomo S, Palamara AT, Nencioni L.