Zespół naukowców z Arabii Saudyjskiej, Indii i USA wskazuje na związki między dietą, czynnością wątroby i nawet nowotworami – centralną rolę ma tu pełnić witamina D, ale duże znaczenie mają prawdopodobnie także inne związki, tj. antyoksydanty, kwasy omega-3, aminokwasy i pro- oraz prebiotyki.
Autorzy wskazują potencjalne mechanizmy, w których witamina może wpływać na czynność wątroby, a wraz z nią – kształtować działanie innych narządów:
- witamina D wpływa na ekspresję genów cytochromu 3A4 i sulfotransferazy, które odpowiadają w wątrobie za usuwanie szkodliwych substancji z organizmu (detoksykację);
- witamina D zwiększa syntezę białka MRP3, które w wątrobie odpowiada za transport ksenobiotyków (substancji obcych, do których zalicza się i leki, i trucizny) z komórek wątroby do krwi;
- witamina D hamuje namnażanie wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV);
- niedobór witaminy D nasila zapalenie i włóknienie (będące przyczyną marskości wątroby), zmniejsza też skuteczność interferonu – leku przeciwwirusowego stosowanego w wirusowym zapaleniu wątroby C;
- witamina D i jej suplementacja wydaje się mieć znaczenie w zapobieganiu cukrzycy i zespołowi metabolicznemu;
- witamina D zmniejsza ryzyko raka piersi, jelita grubego i prostaty;
- witamina D ma wieloraki wpływ molekularny na szlaki, które uczestniczą w rozwoju raka wątroby, co może mieć duże znaczenie u osób z przewlekłymi chorobami wątroby (uważa się, że wieloletnie zapalenie wątroby istotnie zwiększa ryzyko rozwoju raka tego narządu);
Zdaniem autorów wiele korzystnych działań metabolicznych witaminy D można powiązać z jej wpływem na działanie wątroby – nawet statyny, jak zauważają, mogą działać przeciwmiażdżycowo za pośrednictwem skutków związanych z metabolizmem witaminy D, takich jak jej wpływ na cukrzycę, gospodarkę wapniową czy reakcje zapalne.
Co ciekawe, z brakiem witaminy D można powiązać też otyłość, choroby serca i cukrzycę – w otyłości może dochodzić do odkładania się tej rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy w komórkach podskórnej tkanki tłuszczowej, co czyni ją niedostępną dla wszystkich narządów, nawet jeśli jest suplementowana lub osoba taka często przebywa na słońcu.
W przewlekłych chorobach wątroby dochodzi bardzo często do niedoboru witaminy D – a pamiętajmy, że aktywacja witaminy D, konieczna do jej działania, zachodzi w nerkach i wątrobie, i żaden z tych narządów nie zastępuje drugiego – dlatego choroba wątroby może skutkować brakiem aktywacji witaminy D.
Wszystko to skłania autorów do rekomendacji większych dawek witaminy D, niż obecnie zalecane. Radzą by zwrócić jednak uwagę, że stopień wzrostu stężenia witaminy D we krwi zależy od jej wyjściowego poziomu – u osób z niskim stężeniem dawka 1000 j. dziennie zwiększa stężenie średni o 11 ng/ml, podczas gdy u osób z wysokim wyjściowym stężeniem taka dawka może być zupełnie nieefektywna.
W chorobach wątroby – piszą dalej autorzy – często konieczna jest zmiana diety, a dodatkowo silne leki i zaburzenia funkcjonowania układu trawienia również mogą wpływać na dostępność składników odżywczych. Upośledzony jest też metabolizm wątrobowy, co rodzi konieczność rozważenia następujących interwencji o udowodnionej skuteczności:
- suplementacji kwasów omega-3, zwłaszcza u osób z alkoholową marskością wątroby (łącznie z witaminą D);
- suplementacji witamin E i D u osób z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby;
- diety bogatej w polifenole i antyoksydanty (np. z miłorzębu japońskiego), aby zapobiegać progresji choroby wątroby;
- suplementacji błonnika, aby poprawić tolerancję białka u osób z zaawansowanym uszkodzeniem wątroby;
- uzupełniania cynku, witamin rozpuszczalnych w wodzie i s-adenozylometiony;
- dbania o dietę bogatą w takie aminokwasy, jak glutamina i glicyna;
- dbania o prawidłową florę jelitową, ma ona bowiem duże znaczenie w rozwoju choćby ciężkich powikłań neurologicznych zaawansowanych chorób wątroby.
Źródło
Nutr Metab (Lond). 2018 Feb 9;15:13. Current therapies in alleviating liver disorders and cancers with a special focus on the potential of vitamin D. Khan S, Ali A, Khan S, Bakillah A, Damanhouri G, Khan A, Makki A, AlAnsari I, Banu N.
integmed.pl 