Kwercetyna i ból

Podanie kwercetyny bezpośrednio przed wykonaniem cięcia cesarskiego wsparło rehabilitację matek po porodzie – donieśli naukowcy z ośrodków medycznych w Kairze (Egipt). 

Kwercetyna to naturalny polifenol, który wykazał obiecujące efekty przeciwbólowe w badaniach przedklinicznych (u zwierząt). Niewiele jest jednak badań klinicznych, które potwierdziłyby jej skuteczność w zwalczaniu ostrego bólu u ludzi. Stąd idea przeprowadzenia takiego eksperymentu: wybrano sytuację, w której oceniono wpływ podania kwercetyny na nasilenie ostrego bólu pooperacyjnego po cięciu cesarskim.

Badanie przeprowadzono metodą podwójnie ślepej próby, z randomizacją i kontrolą placebo. Uczestniczkami było 80 ciężarnych, u których przeprowadzono planowe cięcie cesarskie w znieczuleniu podpajęczynówkowym. Połowa otrzymała jednorazowo, na godzinę przed operacją, 500 mg kwercetyny doustnie, podczas gdy drugiej połowie podano placebo. 

Analiza wskazała, że w grupie aktywnej interwencji odnotowano istotnie niższe nasilenie bólu mierzone w wizualnej skali analogowej, i to we wszystkich pomiarach (tj. po 2, 6, 12 i 24 godz. od zabiegu). Pacjentki te później (statystycznie) prosiły o podanie leku przeciwbólowego (po prawie 4 godz. wobec 2 godz. 45 min w grupie kontrolnej). Co więcej, pacjentki otrzymujące kwercetynę wcześniej rozpoczęły aktywizację ruchową (po 15 godz. wobec 19 w grupie kontrolnej) i zgłaszały wyższy poziom satysfakcji w drugiej dobie obserwacji. 

Pod względem całkowitego zużycia morfiny, aktywności fizycznej, częstości występowania nudności i wymiotów oraz długości pobytu w szpitalu obie grupy nie różniły się istotnie. 

Autorzy wnioskują na podstawie tych wyników, że 500 mg kwercetyny zmniejszyło ból pooperacyjny i opóźniło podanie leków przeciwbólowych po cięciu cesarskim, umożliwiając wcześniejszą mobilizację – bez zwiększania częstości działań niepożądanych. Sugeruje to, że kwercetyna może stanowić bezpieczny i skuteczny dodatek do  protokołów leczenia bólu w tej sytuacji klinicznej.

Ból po porodzie ma bezpośredni wpływ na rekonwalescencję matki, kształtowanie więzi z noworodkiem oraz na dalsze (czasem nawet długoterminowe) aspekty zdrowotne.  Silny ból ogranicza mobilizację, opóźnia pionizację i chodzenie, a to wydłuża pobyt i zwiększa ryzyko powikłań (np. zakrzepicy). Skuteczne postępowanie przeciwbólowe przyspiesza powrót do aktywności fizycznej. Ból może utrudniać kontakt z dzieckiem, opóźniać pierwsze karmienie piersią i wpływać na samoocenę i samopoczucie matki. Ponadto, źle kontrolowany ostry ból pooperacyjny zwiększa ryzyko depresji poporodowej. 

W wielu ośrodkach unika się zwalczania bólu opioidami z uwagi na możliwość przedostawania się ich do organizmu dziecka i ryzyko działań niepożądanych. Stąd poszukiwania naturalnych metod wspierających protokoły leczenia przeciwbólowego, które ograniczyłyby zapotrzebowanie na silne leki przeciwbólowe po porodzie . 

Na podstawie

Mohamed Elmokadem E, Khaled Abou El Fadl D, Bassiouny AM, Mahmoud MMAE, Samy M, El Said NO. The Adjunctive Effect of Quercetin on Postoperative Pain Management Following Cesarean Section: A Randomized Controlled Study. Drug Des Devel Ther. 2025 Jul 14;19:6009-6024. doi: 10.2147/DDDT.S526188. PMID: 40687903; PMCID: PMC12273731.